Son çeyrekte istihdam

Kasım ayı istihdam ve işsizlik verileri TÜİK tarafından yayınlandı. Ekim-Aralık dönemini yani yılın son çeyreğini kapsıyor. Yeni nüfus verilerinin sonra ilk uygulama idi. Nasıl yansıtılacağını merakla bekliyordum.
Tahmin edileceği gibi, nüfusta değişiklik istihdam hesaplarını doğrudan etkiliyor. Bizler için de ek sorunlar yaratıyor. Örneğin mevsimlik etkilerden temizlemek için kullandığımız zaman serileri eski nüfusla düzenlenmişti.
TÜİK, karşılaştırmanın mümkün olabilmesi için Kasım 2006 verilerini yeni nüfusla uyumlu hale getirmiş. Sanırım bir ara geçmişe uzatarak 2000 sonrası istihdam verilerini yeniden yayınlayacaklardır. Uzun vadeli analizleri ancak o zaman yapabileceğiz.

İstihdamsız büyüme

İstihdam cephesinden tatsız işaretler geldiğini uzunca bir süredir yazıyoruz. 2005’ten bu yana teorik boyutunu da her fırsatta tekrarlıyoruz. 2003 sonrasında uygulanan yanlış para politikalarının ekonomiyi sıkıştırdığı olumsuz konjonktürü vurguluyoruz.
Üç yıl önce durumu bir sloganla özetlemiştik. “Sanayisiz, ihracatsız, istihdamsız ama enflasyonist büyüme” demiştik. Biraz gecikme ile de olsa, ekonomi tam söylediğimiz noktaya geldi. Büyüme hızı düşerken dış açık büyüyor; istihdam azalırken enflasyon direniyor.
2007’nin son çeyreğinde toplam istihdam bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla 370 bin kişi azalarak 20.9 milyon kişiye düştü. Halbuki çalışma çağındaki nüfus 740 bin kişi artarak 49.5 milyon kişiye yükseldi.
Evet; doğru okudunuz: Nüfus 740 bin kişi yukarı, istihdam 370 bin kişi aşağı... Toplayınca 1 milyon kişiye ulaşıyor. Böylece son on iki ayda çalışabilir yaşta olup çalışamayanların sayısının 1 milyon kişi arttığını anlıyoruz.
İstihdamın dağılımına bakalım. Geçmişte en azından tarımda istihdam düşerken tarım dışında istihdam artıyordu. Bu kez ikisinde de düştü. İstihdam tarımda 350 bin kişi, tarım dışında 20 bin kişi azaldı. Özellikle tarım dışı kesimlerde istihdam artışının durması bence fevkalâde önemli bir gelişmedir.

İşsizlik artıyor

İstihdam düşünce işsizlik ne olur? Ne olacak, artar. Yukarıda bulduğumuz 1 milyon sayısını göz önünde tutarak işsizliğin en az 400-500 bin yükselmesini beklersiniz. Öyle olmuyor. İşsiz sayısı sadece 85 bin kişi artışla 2.4 milyon kişiye çıkıyor.
Geriye kalan 900 küsur bin kişi ne oluyor? Türkiye’de yapısal işsizliğin oluşturduğu o garip gri bölgeye tıkılıyorlar. Çalışacak yaş ve durumda olmalarına rağmen çalışamıyorlar. Ama istatistiklerde işsiz kategorisine de girmiyorlar.
Özetleyelim. Ekonomi yavaşlasa da büyüyor. Dış kaynak girişi ve dış açık artmaya devam ediyor. Fakat tarım dışı kesimde bile istihdam artışı duruyor.