Sanayi üretiminde eğilimler

Ağustos ayı sanayi üretimi TÜİK tarafından yayınlandı. Sanayi üretimini iki nedenle önemseriz. Birincisi konjonktürle ilgili taşıdığı bilgiden kaynaklanır. Ekonomik gidişatın öncü göstergelerinden biridir. Milli gelirin yakın geçmişte nasıl büyüdüğü hakkında bir fikir verir.

Diğeri daha geneldir. Sanayileşme ve ekonomik gelişme özdeş kavramlardır. Özellikle Türkiye gibi büyük nüfuslu ülkelerde sanayi üretimi, sanayi istihdamı ve milli gelir artışı arasında bire bir ilişki vardır. Dolayısı ile sanayi üretiminin orta vadede seyri büyüme modelini değerlendirme olanağını sağlar. Sanayi üretimin milli gelirden hızlı artması büyümenin sürdürülebilmesi ihtimalini yükseltir. Tersi durum ise sorunlu bir geleceğe işaret eder.

Sanayinin hikâyesi

2003 sonrasında uygulanan yanlış para politikalarını uzun süredir eleştiriyoruz. Türkiye ekonomisini tatsız bir köşeye sıkıştırdığını söylüyoruz. Sorunlar arasında sanayi üretimindeki artışın yavaşlamasını da sayıyoruz.

Aşağıdaki grafikte son beş yılın sanayi üretimi hikâyesi anlatılıyor. Düz çizgi toplam sanayi üretimi, kesikli çizgi imalat sanayi üretimi için yıllık artış oranlarını veriyor.

Ağustos 2002’de sanayi krizi atlatmaya başlıyor. Aralık 2002 ile Nisan 2005 arasında sanayi üretiminde yıllık artış hızı yüzde 8’in üstünde. İmalat sanayiinin toplam sanayiden daha hızlı büyüdüğüne dikkatinizi çekerim.

Mayıs 2005’ten bugüne sanayi üretiminde yıllık artış yüzde 8’in altında kalıyor. Ortalamalar ise yüzde 5.7’ye, imalat sanayinde ise yüzde 5.3’e geriliyor. Dönem boyunca imalat sanayi toplam sanayiden daha yavaş büyüyor.

Sanayisiz büyüme

Manzara tereddüde yer vermeyecek kadar açıktır. Kriz sonrasında cansız iç tüketim ve düşük değerli TL imalat sanayiine ihracata yönelerek hızlı büyüme fırsatını verdi. Maalesef bu dönem çabuk bitti.

Grafiğe tekrar dönelim. Son aylarda bu ana eğilimde olumlu yönde değişim işaretleri görülüyor mu? Hemen cevap verelim: Kesinlikle hayır. Kısa vadeli analiz bir başka yazıya kaldı. Cevabın ayrıntılarına orada gireceğim.