Rekor dış ticaret açığı

Küresel mali piyasalar haftayı kötü bitirdi. Borsalar heryerde düştü. Özellikle gelişen ülke piyasalarından çıkış eğiliminin arttığı gözleniyor. IMKB de karamsarlıktan payının aldı. Yükseliş dönemi bitti mi? Göreceğiz.
Yeni para politikasına Nobel ödüllü Joe Stiglitz’den destek geldi. Sıkı Keynesci’dir. Dün gazetelerde okudum. “Siz Bernanke’yi alın karşılığında bize Yılmaz’ı verin” diyor. “Yüksek faiz lobisini” kızdırmıştır.
İçeride ve dışarıda siyaset ısınıyor. Başbakan Erdoğan, başkanlık sistemi için kampanyayı açtı. İlk kez ayrıntıya girdi. İki meclisli ABD modelini savundu. Pek sevdiğim bir konudur. Bu topa mutlaka gireceğim.

Diktatörlükle yönetilen Arap ülkelerinde halk ayaklanmaları yaygınlaşıyor. Tunus’tan Mısır’a sıçraması zaten bekleniyordu. Değişime ayak uyduracak esnekliğe sahip olmayan rejimlerin kaderi budur. Bir fiske ile tuz buz olurlar. Geri döneceğim.

Türkiye’nin 2010 yılsonu nüfusu TÜİK tarafından yayınlandı. Adrese dayalı nüfus kayıtları artık oturdu. Hızlı ve güvenilir nüfus verilerine olanak sağlıyor. 73.7 milyon kişi olduk. 2012 başında 75 milyonu görürüz.

Rekor rekor üstüne

Aslında gene para politikası ile devam etmek istiyordum. Neticede Stiglitz’i bile etkileyen bir olayla karşı karşıyayız. Türkiye’nin düna kadar başka ülkelere kötü politika örneği gösterildiğini unutmayalım. Tersi galiba ilk kez oluyor.

Ama TÜİK 2010 dış ticaret verilerini yayınladı. Bir süredir dış açıkta rekorlara alışın diyordum. Bu kez birkaç rekor birden kırıldı. Merkez Bankası’nın neden yeni para politikası arayışına girdiği konusu da biraz daha aydınlandı.

Aralık sayıları ile başlayalım. İhracat yüzde 18 artışla 10.1 milyar dolar, ithalat yüzde 37 artışla 20.6 milyar dolar, dış ticaret açığı yüzde 75 artışla 8.7 milyar dolar çıktı. Rekor bir: Gelmiş geçmiş en yüksek aylık dış ticaret açıdır.

Yıllık sayılarla devam edelim. İhracat yüzde 12 artışla 114 milyar dolara, ithalat yüzde 32 artışla 185 milyar dolara, dış ticaret açığı yüzde 85 artışla 72 milyar dolara yükseldi. Rekor iki: Bir takvim yılında gerçekleşen en yüksek dış ticaret açığıdır.

Oniki aylık bazda resim biraz değişiyor. 2008 yazında (Haziran-Kasım arası) dış ticaret açığı bunun birkaç milyar dolar üstüne tırmanmıştı. Ama krizle Aralık’ta dış ticaret açığı düştü. Rekor bu yıla kaldı.

Parite dalgalarının etkisini izale etmek için dış ticareti de “yarım dolar + yarım euro” döviz sepeti bazında izliyorum. Sonucu etkiliyor. Sepet bazında oniki aylık dış ticaret açığı tüm zamanların en yüksek değerine ulaşıyor.

Eğilim değişti mi?

TÜİK’in dış ticaret verilerinde de takvim ve mevsim etkisini temizlemeye başladığını daha önce yazmıştım. Şimdilik sadece dolar bazında hesaplıyor. Daha gerçekçi bir analiz açısından aynı işlemi döviz sepeti bazında tekrarlamasında yarar görüyorum.

Düzeltilmiş seride ilginç bir bilgi var. Bir önceki aya göre Aralık’ta ihracat yüzde 11 artarken ithalat yüzde 6 azalıyor. Dolayısı ile dış ticaret açığı da yüzde 25 gibi yüksek bir oranda geriliyor. Dış dengede nisbi düzelmenin yeni para politikası öncesinde ortaya çıktığına dikkat çekerim.

Son olarak 2010’da cari işlemler açığının 50 milyar dolara çok yakın çıkacağını söyleyelim. Yeni bir rekora daha hazırlıklı olun.