Olumlu öncü göstergeler

Yunanistan için sorunlarını nispeten düzenli bir şekilde çözebilme olanağı giderek azalıyor. Krizlerde doğru zamanlama hayati önem kazanır. Özellikle şu ya da bu nedenle hastalığa müdahalede gecikmenin bedeli çok yüksektir.

İki iyi bilinen örnek verelim. Biri Lehman Biraderler’in battığı dönemdir. Amerikan yönetimi çok hızlı davrandı. FED’in bilançosu patladı. Hazine arkasında durdu. Maliye politikası gevşetildi. Olayın bir felakete dönüşmesi engellendi.

Diğeri bizim Kasım 2000 likidite krizidir. Maalesef IMF aşırı kuralcı bir yaklaşım benimsedi. Gerekli para politikası tepkisine kırmızı ışık yaktı. Göz göre göre ekonomi 2001 krizine sürüklendi.

Euro bölgesinde kritik değişken Almanya’nın tavrıdır. Bir türlü makul bir çözüme yanaşmıyor. Sorunu sürüncemede bırakıyor. Euro bölgesinin diğer zayıf ekonomilerine sıçraması riskini artırıyor. Bugün Portekiz, yarın İspanya, sonra...

Kapasite kullanım oranı

Hafta başında Merkez Bankası iki öncü gösterge yayınladı. İlginç şekilde, ikisi de beklenenden olumlu çıktı. Yılın hem ilk hem ikinci çeyreğinde ekonominin yüksek büyüme oranları tutturması ihtimali belirdi.

İmalat sanayii kapasite kullanım oranı Nisan’da ani bir sıçrama yaptı. 2007 sonundan bu yana yüzde 70’in altında seyrediyordu. Yüzde 72.9’a tırmandı. Nisan 2009’da yüzde 60.3; geçen ay yüzde 67.9 idi.

Kapasite kullanım oranı, bazı yöntemsel zafiyetlerine rağmen, yararlı bir öncü göstergedir. Birincisi kısa dönemde sanayi üretim endeksini yakından izler. Sanayi üretimi artışı Nisan’da yüzde 20’lere ulaşabilir.

İkincisi, imalat sanayii yatırımları hakkında bilgi taşır. Yatırımların canlanması için kapasite kullanım oranının belirli bir düzeyi bulması gerekir. Hangi düzey? Yüksek yatırım dönemlerinde oranın yüzde 80’lerde seyrettiğini hatırlatalım.

Reel kesim güven endeksi

Reel kesim güven endeksi de yılbaşında başladığı yükselişi Nisan’da da sürdürdü. Farklı göstergelerin toplamıdır. İç ve dış piyasa siparişlerini, üretimi, istihdamı, sabit sermaye yatırımlarını kapsar. Yakın geçmişe ve yakın geleceğe de bakar.

Reel kesim güven endeksi 118.8’e tırmandı. 2007 yazında ulaştığı zirveye az çok geri dönmüş oldu. Hareketin bütün alt kalemlere yayıldığı görülüyor. Ayrıca üç ay sonrası için beklentiler de benzer bir eğilim gösteriyor.

Yukarıda da belirttim. Öncü göstergeler 2010’un ilk yarısı için umut veriyor. Ancak, daha sonrası için tereddütlerim var. Bana hızlı büyüme sürdürülebilir gibi gelmiyor. Özellikle TL’de değer artışından çok rahatsızım. Bugün yerim kalmadı ama devam edeceğim.