Ne kadar zenginleştik?

Şu sıralarda gündeme yetişmekte zorlanıyorum. Yıllık milli gelir sayılarından sonra böyle oluyor. Ne güzel, konu sıkıntısı çekmiyorsun diyeceksiniz. Evet ama bir sorunum var. Ekonomi köşelerinde rekabet ve kalite çok arttı. Sevdiğim konuları benden önce yazanlar çıkıyor. Tekrarlamak canımı sıkıyor.

İki konuda hazırlık yapmıştım. Biri rekor büyümenin analizi idi. Özel yatırım harcamalarında son çeyrekte ortaya çıkan ani patlamaya bakacaktım. Seyfettin Gürsel benden hızlı davranıp Radikal’de yazdı. Teknik boyutu da olduğundan geriye atıyorum.

Diğerinin siyasi boyutu da var. AK Parti’nin sekiz yıllık iktidar döneminde kişi başına gelirin ne kadar arttığı tartışması başladı. Ne de olsa seçime iki ay kaldı. Ortalıkta gene afaki sayılar uçuşmaya başladı.

Korktuğum başıma geldi. Ege Cansen hemen topa girdi. Ölçme hatalarına karşı en az benim kadar duyarlıdır. Hürriyet’te muhasebe bilgisini döktürdü. Daha genel bir konu olduğu için önceliği ona veriyorum.

Dolar yanlış ölçüdür

Yüksek enflasyon döneminde kötü bir alışkanlık oluştu. “Dandik TL” ile bırakın yedi-sekiz yılı, bir önceki yılla bile karşılaştırma yapmak anlamsızdı. Ekonomi boşluk tanımıyor. Karşılaştırmalarda dolar kullanımı yaygınlaştı.

Örnek verelim: 2002’de cari kurdan kişi başına gelir 3.500 dolardı. 2010’da 10.000 dolara yükseldi. Bu hesaba göre sekiz yılda üç katına yakın (yüzde 185) artış var. Yıllık büyüme hızı yüzde 14 ediyor.

Dolarla yapılan hesabın neden yanlış olduğunu uzun süredir anlatıyorum. Çünkü ölçü biriminin kendisi değişken. Doların değeri zaman içinde değişiyor. 2002’nin ve 2010’un doları aynı satınalma gücüne sahip değil.

Doğrusu ne? 1998 sabit fiyatları ile hesaplanan kişi başına gelirdeki değişime bakmak. 1998 fiyatları ile kişi başına gelir 2002’de 1.090 TL iken 2010’da 1.430 TL’ye yükseliyor. Sekiz yılda artış yüzde 31, yıllık ortalama artış yüzde 3,5 ediyor.

Ancak, şimdi bu sayılar komik duruyor. Nedeni serinin ilk yıllarındaki yüksek enflasyondur. Çözüm 2010’dan geriye taşımaktır. Daha kolay anlaşılır. 2010 fiyatları ile kişi başına gelir 2002’de 11.400 TL’den 2010’da 15.000 TL’ye yükseliyor.

Satınalma gücü paritesi

Sağlamasını yapmak için Satınalma Gücü Paritesi (SGP) ile hesaplanan kişi başına gelir verilerine döndüm. Dünya Bankası 2005 dolar fiyatlarını sabit tutan bir seri yayınlıyor. Uluslararası karşılaştırmalarda tercih ediliyor.

Sabit 2005 doları ile 2002’de kişi başına gelir 9.150 dolardı. Son veri 2009’da 11.210 dolara yükseldi. 2010’u ben hesapladım (bu konuda kendime güveniyorum). 12.650 dolar buldum. Sekiz yıllık artış yüzde 38, yıllık ortalama artış yüzde 4 oluyor.

Görüldüğü gibi sağlama başarılıdır. Sabit TL ile kişi başına gelir artışı yüzde 31, sabit dolarla SGP kişi başına gelir artışı yüzde 38’dir. Aradaki fark bu dönemde TL’nin değer kazanmasının yarattığı ek refah etkisini yansıtmaktadır. Bilginize...