Maliye politikası

Mali piyasalarda coşkulu günler sürüyor. İMKB rekor üstüne rekor kırıyor. Gösterge faiz yüzde 6’nın altına indi. Yoğun sermaye girişi doları 1.75 TL’ye, döviz sepetini 2.05 TL’ye doğru itiyor. Ne diyeceğimi bilemiyorum.

Ekim istihdam verisini TÜİK açıkladı. İşsizlik oranı geçen yılla aynı, yüzde 9.1 çıktı. Üstelik mevsim etkisi arındırılınca eylüle kıyasla 0.1 puan düştü. Düşük büyümeye rağmen hızlı istihdam artışı şaşırtıcıdır. Ayrı bir yazı gerektiriyor.

Merkez Bankası ve TÜİK tarafından müştereken hesaplanan tüketici güven endeksi aralık sonuçları yayınlandı. Kasımdaki güçlü artışın ardından cüzi bir gerileme var. Ama yakın gelecek için tüketici iyimser.

2012’de araç piyasası ilk kez Avrupa’da beşinci sıraya yükseldi. İlk dördü yakalamak çok zor duruyor: Almanya, İngiltere, Fransa ve İtalya. Otomobilde altıncıyız. Ama İspanya ile aradaki fark çok azaldı. 2013’te yakalarız.

Bütçe disiplini sürüyor

Maliye Bakanlığı 2012 bütçe gerçekleşmesini açıkladı. Hazine nakit dengesi bütçe açığının boyutunu göstermişti. Bütçe dengesinde geçen yıla kıyasla 10 milyar TL civarında bozulma beklediğimi daha önce yazdım.

1 milyar TL oynadı. 2012’de bütçe açığı geçen yıla göre 11 milyar TL artışla 29 milyar TL’ye yükseldi. Milli gelire oranı yüzde 2 ediyor. 2011’de yüzde 1.4 olmuştu. Yani 0.6 puan arttı.

Kamuoyunun IMF’li günlerden kalma bir alışkanlığı var. Faiz-dışı denge hâlâ ciddiye alınıyor. 2012’de faiz-dışı denge 5 milyar TL azalarak 20 milyar TL’ye indi. Milli gelirin yüzde 1.4’ü ediyor. Geçen yıla göre 0.5 puan geriledi.

2012’de faiz ödemeleri ise 6 milyar TL artarak 48 milyar TL’ye yükseldi. Milli gelirin yüzde 3.4’üdür. Geçen yılın 0.1 puan üstündedir. Net borç ve faizde düşüşe rağmen bu artış arızidir. 2013’te tekrar başını aşağı çevirir.

2012’de büyümenin yüzde 8’lerden yüzde 3’ün altına gerilediğini hatırlayalım. Bu sonuçlar ekonomide yavaşlamaya rağmen kamu maliyesinde disiplinin sürdüğüne yeterli kanıttır. Büyük AB ülkeleri arasında Almanya hariç en küçük bütçe açığıdır.

Gereksiz sıkılaştırma

Küresel kriz sonrasında bütçe açığının milli gelire oranının seyri grafikte görülüyor. Yıllık verileri kullanıyoruz. 2008 sonunda bütçe açığı yüzde 1.8 iken Eylül 2009’da yüzde 5.7 ile zirveye tırmandı. Maliye politikasının krize tepkisini yansıtıyor. Desteklemiştim.

Ekonomi canlanınca bütçe açığı da hızla geriliyor. 2011 sonunda yüzde 1.4 ile dibe vuruyor. Dış açıkla mücadele için talep kısılınca Eylül 2012’de yüzde 2.3’e yükseliyor. Ama son çeyrekte gene geriliyor.

Nedeni sonbaharda maliye politikasının sıkılmasıdır. Vergiler arttı. Aynı anda faiz-dışı harcamalar kısıldı. O zaman eleştirdim. Sonuçlar beni haklı çıkardı. TL’ye değer kazandıran süreci tetiklediğini de özellikle vurgulamak istiyorum.