Kısa vadeli dış borç

Kıbrıs’ta bankaların kurtarılması için ilginç koşullar getirildi.

Almanya mevduat sahiplerinin de faturaya katılmasını istedi.

Düpedüz varlık vergisidir. Adil midir? Bir: Sadece Kıbrıs bankalarındaki serveti kapsıyor. İki: Kıbrıs vatandaşı olmak gerekmiyor.

Gerisinde batan parayı kimin ödeyeceği kavgası yatıyor. Külfetin borçlularla alacaklılar arasında dağılımı daima politik tercihleri yansıtır. Teknik kısmı ayrıntıdır.

Almanya başından itibaren özel alacaklıların korunmasına karşı çıkıyor.

Küresel piyasalar hemen karıştı. Euro bölgesinin diğer sorunlu ülkelerine bulaşır mı? Bankalarından mevduat kaçışı başlar mı? Dolar euro karşısında güçlendi. İçeride döviz ve faiz kıpırdadı.

Kırılganlık nedeni

Küresel risk iştahının şu ya da bu nedenle azalmasının zora sokacağı ülkelerden biri Türkiye’dir.

Çünkü hem dış açığı yüksek, hem de dış borcu çığ gibi büyüyor.

Ekonominin temel kırılganlığı diyebiliriz.

O nedenle bir süredir kısa vadeli dış borcu yakından izliyorum. İki ay önce kasım verilerine baktım. Döviz rezervindeki artışın dış borçla karşılandığını gösterdim. Dün Merkez Bankası ocak sonuçlarını açıkladı.

Kısa vade bir yıl ve altı vadeyi kapsıyor. Ancak iki ayrı tanımı var. Biri borcun bir yıl ve altı vadede olması; diğeri vadesi daha uzun olsa bile geri ödeme tarihine bir yıl ve altı kalması. Doğal olarak sayılar farklı çıkıyor.

Tehlikeli artış

Ocakta bir yıl vadeli dış borç stoğu yıl sonuna göre 7 milyar dolar artışla 108 milyar dolara yükseldi. Borçluların dağılımı şöyle: Bankalar 73 milyar dolar, reel kesim 33 milyar dolar ve Merkez Bankası 1 milyar dolar.

Kısa vadeli dış borç stoğu 2009 sonunda 49 milyar dolardı.

Yani üç yılda iki katın üzerinde artıyor (57 milyar dolar). Artışın 48 milyar doları bankalardan, 10 milyar doları reel kesimden kaynaklanıyor. Hazine ve Merkez Bankası 1 milyar dolar azaltıyor.

Önümüzdeki bir yıl içinde vadesi gelen borç ise 150 milyar dolardır.

Dağılımı şöyle: Hazine ve TCMB 9 milyar dolar; özel bankalar 75 milyar dolar; kamu bankaları 11 milyar dolar; özel reel kesim 55 milyar dolar. Özel kesim toplamı 130 milyar dolar ediyor.

Burada bitmiyor. 2013 dış açığı için (yabancı sermaye ve uzun vadeli borçlanma dışında) ek kaynak (30 milyar dolar?) gerekiyor. Bence kısa vadeli dış borç stoğu mali istikrarı tehlikeye atacak düzeydedir. Hayra alamet değildir.