Karşılaştırmalı kişi başına gelir

Ekim başında, IMF-Dünya Bankası yıllık toplantısı öncesi yayınlanan Dünya Gelişme Raporu’nun özel bir önemi vardır. Nedeni raporun sonunda tüm dünya ülkeleri için satın alma paritesine göre kişi başına milli gelir verilerinin yer almasıdır.

Bu yıl Ramazan nedeni ile toplantı Ekim sonuna atıldı. İmdadımıza internet yetişti. Dünya Gelişme Göstergeleri’ne (World Development Indicators - WDI) abone olmuştum. Hafta başı kontrol edince 2006 milli gelir verilerinin eklendiğini gördüm.

Ülke içinde büyümeyi analiz ederken kullanılan serilerin (GSYİH ve GSMH) uluslararası karşılaştırmalarda yetersizlikleri var. Dünya Bankası daha sağlıklı yöntemler geliştirdi. Birine Gayrisafi Milli Gelir (Gross National Income) diyor. Özellikle tercih ediyor.

Diğer sorun cari kurlardaki dalgalanmaların karşılaştırmayı bozmasıdır. Dünya Bankası bu amaçla Satınalma Gücü Paritesi - SAG (PPP) kurlarını hesaplıyor. Böylece refah düzeyi farklarının daha iyi görülmesi mümkün oluyor.

Veriler tabloda

Yazıyı kısa tutuyorum. 226 ülke arasından 21 ülke seçtim. İçinde dünya ekonomisinde ağırlığı olan büyük ülkeler, küçük ama çok zengin ülkeler, komşular, gündemi işgal eden Malezya ve iki Güney Amerika ülkesi yer alıyor. Son satıra dünya ortalamasını koydum. Ülke sıralamasını en zenginden en fakire göre (2006’da) yaptım.

İlk iki sütunda 2000 ve 2006 yılları için satın alma paritesine göre cari dolar cinsinden kişi başına gayrisafi milli gelir verileri var. Üçüncü sütun altı yıllık ortalama büyüme hızını gösteriyor. Son iki sütun kişi başına geliri ABD’nin yüzdesi olarak ifade ediyor.

Dünya Bankası 2006’da Türkiye’de kişi başına geliri 9060 dolar hesaplıyor. 2000’de bu sayı 6520 dolardı. Yıllık ortalama artış yüzde 5.6 oluyor. ABD’de yüzde 3.9 arttığından aradaki mesafe 1 puan kapanıyor. 2000’de ABD’nin yüzde 19’u iken 2006’da yüzde 20’sine yükseliyor.

Birkaç gözlemle bitirelim. Bir: Türkiye dünya ortalamalarına çok yakın seyrediyor. İki: Singapur ve üstündeki zengin ülkelerde gelir Türkiye’den yavaş artıyor. Üç: Yunanistan ve altındaki ülkeler içinde geliri Türkiye’den yavaş artan dört ülke var: Arjantin, Brezilya, Mısır ve Suriye.

Örneğin Çin ve Hindistan’ın ABD’yi yakalamakta Türkiye’den daha başarılı olduğu zaten biliniyordu. Dikkatinizi çekerim: Yunanistan, Malezya, Kore, Rusya, Malezya, Bulgaristan, Romanya ve Ürdün de bu kategoride yer alıyor.