İstanbul enflasyonu

Küresel piyasalarda tedirginlik sürüyor. Rivayetler muhtelif. Enerji fiyatlarındaki artışın yarattığı enflasyon baskısına atfediliyor. Gerçekten öyle mi? Yoksa “düşüş geldi cihane, petrol fiyatı bahane” mi? Göreceğiz.

Dünkü Radikal’in başlığını çok sevdim: “28 Şubat’ın Cenazesi”. Ya diğerleri, 27 Mayıs, 12 Mart ve 12 Eylül? Cenazelerinin kalktığını hatırlamıyorum. Acaba benim neslim onları da görebilecek mi? Umutluyum.

2010’un yıllık istihdam verileri TÜİK tarafından açıklandı. Çalışan sayısında 1.3 milyon artış, işsiz sayısında 425 bin azalış var. İşsizlik oranı yüzde 14’ten yüzde 11,9’a geriliyor. Bir yıl önce beklenenin epey altındadır.

Salı yazımda bir sayı hatası var. Sevgili Atilla Yeşilada uyardı. Mevcut eğilim 100 değil 110 milyar dolar dış ticaret açığına işaret ediyor. Nasıl gözümden kaçmış anlamadım. Özür dilerim.

İTO Ücretli Geçinme Endeksi

Şubat enflasyonu bugün yayınlanıyor. Aralık ortasından bu yana TL yüzde 10’un üzerinde değer kaybetti. Fiyatlara nasıl yansıyacağı özellikle merak ediliyor. Şubatta tüketici fiyatlarında yüzde 0,8 artış tahmin ediyorum. Daha düşük de olabilir.

İstanbul Ticaret Odası İTO tarafından hesaplanan Ücretliler Geçinme Endeksine sık sık atıf yapıyorum. Çünkü ayın ilk günü, yani TÜİK’ten üç gün önce yayınlanıyor. O bakımdan iktisatçıların ilgisini çekiyor.

Endeks TÜFE ile tam örtüşmüyor. Biri tanımında: Sadece İstanbul’da ücretli kesimin yaşam maliyetini ölçüyor. TÜİK de İstanbul sonuçlarını açıklıyor. Ama hesabı ücretlilerle sınırlamıyor. Esnaf, işveren vs. diğer kesimleri de kapsıyor.

Diğeri baz yılı: 1995’te belirlenen ağırlıklara göre hesaplanıyor. O nedenle tüketim kalıplarında özellikle son dönemde ortaya çıkan büyük değişimi tam yakalamıyor. TÜİK’in baz yılı daha güncel: 2003.

Yanlış anlaşılmasın. Önemsiz demiyorum. TÜİK’le karşılaştırma olanağı veriyor. Yani bir tür denetim işlevi görüyor. Enflasyonun düşük ölçüldüğü konusundaki önyargılar açısından yararlı olduğunu düşünüyorum.

TÜFE ile mukayese

İstanbul için İTO ve TÜİK tarafından hesaplanan yıllık enflasyon artışları aşağıdaki grafiktedir. Rahat görülmesi için son iki yılı aldım. Üsteki çizgi İTO’dur. Şubatı da kapsıyor. TÜİK ocak ayına kadar geliyor.

Grafiğe Türkiye genelini de koymuştum. Ama üç çizgi zor okunuyor. Bir yıldır TÜİK’in İstanbul enflasyonu Türkiye genelinin altında çıkıyor. Örneğin ocakta yıllık enflasyon Türkiye’de yüzde 4,9 iken İstanbul’da yüzde 3,9 oldu.

Son iki yılda İTO enflasyonu daha dalgalı ve yüksek seyrediyor. Buna karşılık eğilimler benziyor. Arada sırada yıllık enflasyon eşitleniyor. Nitekim ocakta çok yaklaştı. Şubatı bugün öğreneceğiz.