İrlanda omleti

Gelişen piyasalar haftanın ikinci yarısını tedirgin geçirdi. Sermaye girişinin aniden teklemesi borsaları ve kurları vurdu. Türkiye de payını aldı. İMKB düştü. Kısa süre için de olsa dolar 1.50 TL’yi geçti. Sepet kur (0.5 dolar+0,5 euro) 1.75 TL’ye yükseldi.

Cuma günü üçüncü çeyrek milli gelir verileri TÜİK tarafından yayınlandı. Üçüncü çeyrekte piyasa yüzde 6 ve üstünde büyüme öngörüyordu. Ama büyüme yüzde 5.5 geldi. Ben yüzde 5.3 tahmin etmiştim. Şanslı günüm olmalı, tutturdum sayılır.

Ayrıntıların bir bölümü gazetelerde yayınlandı. Ekonomi gazeteciliği geliştikçe iktisatçı köşe yazarının işi de zorlaşıyor. Tekrardan kaçınmak için ortalığın durulmasını bekleyeceğim. Elbette söyleyeceklerim var.

Karakış nihayet İstanbul’a geldi. Yağmur, fırtına, soğuk, kimsenin canı evden dışarı çıkmak istemiyor. Ben de Pazar yazısını hafiflettim. Bir: Bilinen bir fıkrayı İrlanda’ya uyarlamışlar. İki: Siyaset yumurtaya odaklanınca yumurta fiyatlarını ilginç oldu.

İrlandalı genç finansçı

Genç Paddy bir özel bankada çalışmaktadır. Kırda dolaşırken rastladığı çiftçiden 100 euroya bir eşek alır. Parayı peşin verir ve eşeği ertesi gün teslim alacağını söyler. Ama ertesi gün gittiğinde çiftçi üzgündür: “Evlat, mahçubum, dün gece eşek öldü...”

Paddy 100 euroyu ister. Çiftçi ellerini havaya kaldırır: “Maalesef ödeyemem, eşeğin öleceğini ne bileyim, parayı dün harcadım”. Paddy çiftçiden ölü eşeği ister. Şaşıran çiftçi ölü eşeği ne yapacağını sorar. Paddy, piyangoya koyacağını söyler.

Çiftçi şaşkındır: “Yahu ölü eşeği nasıl piyangoya koyabilirsin?” Paddy, “Sen onu bana bırak ama ağzını sıkı tut, kimseye eşeğin öldüğünü söyleme” der ve eşeği arabasına yükler.

Bir ay sonra gene karşılaşırlar. Çiftçi: “Benim ölü eşeğe ne oldu?” Paddy, “Sana söylemiştim, piyangoya koydum. 2 eurodan 500 kişiye bilet sattım. 898 euro kar ettim.”

Çiftçinin aklı almaz, “Kimse şikayet etmedi mi?” Paddy, “Piyangoyu kazanan huysuzlandı ama ona da 2 eurosunu geri verdim, biraz söylenip gitti”.

Paddy şimdi İrlanda Merkez Bankası’nın yükselen yıldızıdır.

Yumurta fiyatları

Salı günü domates fiyatlarını bir grafik üstünde gösterdim. TÜİK sitesinden verileri indirirken gözüm başka maddelere de takıldı. Nasıl olsa bir sebep çıkar, şunlara da bakmalıyım diye kendime not düştüm. Fazla beklemem gerekmedi. Türkiye’nin gündemine yumurta atılıverdi.

Kuruş/Adet olarak yumurta fiyatlarının 2005’den bu yana seyri grafikte yer alıyor. Daha az dalgalanan çizgi fiyatların eğilimini gösteriyor. En düşük fiyat Ocak 2006’da: 10 kuruş. Zirveye Aralık 2008’da tırmanıyor: 25 kuruş. Son dönemde 20-25 krş. arasında gidip geliyor.

Neden yumurta fiyatı domates kadar çok dalgalanmıyor? Domates üretiminde küçük çiftçilerin payı yüksek. Geleneksel tarım ürünlerine benziyor. Yumurtada ise büyük tavuk çiftlikleri hakim. Yani aslında sanayi teknolojisi ile üretiliyor.

Şimdi protesto siyasetinden ek yumurta talebi geliyor. Medya hiç durmadan omlet, rafadan, sahanda, menemen, vs. bedava yumurta reklamı yapıyor. Vatandaşın da canı yumurta çekmiştir. Bu durum yumurta talebini ve fiyatını etkiyecek mi? Aralık sonunda bakarız.

Not: Kahvaltıda kendime güzel bir kaşar peynirli omlet yaptım. Yaşasın!