İlk yarıda sanayi üretimi

aİlk yarı sonuçlarını değerlendirmeye devam ediyoruz. Dış dengeden sonra sıra sanayi üretimine geldi. Haziran verileri cuma günü TÜİK taraından yayınlandı. Beklenenden daha kötü çıktı.

Sanayi üretimini özellikle önemsiyor ve konjonktürün çok ötesinde bir anlam veriyoruz. Çünkü Türkiye gibi büyük nüfuslu ülkeler için ekonomik gelişme ve beraberinde gelen zenginleşme ancak ve ancak sanayileşme ile mümkündür.

Bu nedenle sanayi üretimini destekleyen iktisat politikaları uygulayamamanın uzun dönemli maliyeti yüksektir. İç piyasaya yönelik hizmet ve gayrimenkul sektörleri üzerine inşa edilen büyüme arayışları eninde sonunda ciddi sorunlar yaratır.

Bir süredir mevcut iktisat politikalarını tam da bu açıdan eleştiriyoruz. Ekonominin “sanayisiz, ihracatsız, istihdamsız ama enflasyonist büyüme” açmazına sıkıştırıldığını israrla savunuyoruz.

Sanayi durdu

Yaz başında durgunluğun sanayi üretimine yansıdığı tahmin ediliyordu. Ona rağmen haziran verileri şaşırttı. Sanayideki sorunların beklenenden çok daha ciddi ve derin olduğunu gösterdi.

Toplam sanayi üretimi endeksi üç ana sektörü kapsıyor: İmalat sanayi, madencilik ve elektrik-gaz-su. Günlük dilde sanayi derken ilki kasdedilir. O nedenle imalat sanayi gelişmelerine özel önem aftedilir.

Haziranda toplam sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 0.8 arttı. İmalat sanayi üretimi ise yüzde 0.4 azaldı. İki istisna dışında, haziranda sanayinin son üç yılın en kötü ayını geçirdiği anlaşılıyor.

İstisnaları açıklayalım. Ocak 2006’da soğuk hava koşullarının doğal gaz kısıntısına yol açması sanayiyi vurmuştu. Aralık 2007’de ise Kurban Bayramı nedeni ile çalışılan gün azalmıştı.

İkinci çeyrek ve ilk yarı performansı da dolayısı ile çok parlak çıkmadı. Toplam sanayi ve imalat sanayi üretimi artış hızları, sırası ile, ilk çeyrekte yüzde 3.2 ve yüzde 2.6, ilk yarıda yüzde 4.9 ve yüzde 4.4 oldu.

Eğilim aşağı yönde

Yıllık bazda toplam sanayi ve imalat sanayi üretimlerinde artış, sırası ile, yüzde 4.8 ve yüzde 4.3 oldu. Ocak 2006’daki istisnai durum hariç, yıllık artış hızı da son üç yılın en düşük düzeyine geriledi.

Uzun dönemli eğilimleri HP filtresi kullanarak hesaplıyoruz. Trend artış hızı da yıllardır sürekli geriliyor. Toplam sanayi ve imalat sanayi için sırası ile yüzde 4.7 ve yüzde 4.4’e indi. Örneğin geçen haziran ayında bu oranlar, aynı sıra ile, yüzde 5.1 ve yüzde 4.7 idi.

Önümüzdeki günler imalat sanayi için sorunlu duruyor. İç piyasada canlanma ihtimali yoktur. Üstüne AB ekonomilerindeki yavaşlama başta otomotiv olmak üzere ihracatçı kesimler büsbütün sıkışacaktır.