İlk çeyrekte sanayi üretimi

İlk çeyrek verilerini değerlendirmeye devam ediyoruz. Dış ticaret açığında duraklama eğilimleri saptadık. Cari işlemler açığının görünenden daha yüksek olabileceğini vurguladık. Döviz arzında eski bolluğun kalmadığına mim koyduk.

Bugün sanayi üretim endeksine bakıyoruz. Sanayi üretiminin yapısal ve konjonktürel önemi biliniyor. Bir: Sürdürülebilir büyümenin en güvenilir göstergesidir. İki: İstihdam dostudur. Üç: Ekonomik gelişmenin temel önkoşuludur.

2003 sonrasında uygulanan yanlış para politikalarının sağlıklı bir sanayi politikasını engellediğini uzun süredir yazıyoruz. Ortaya çıkan “sanayisiz, ihracatsız, istihdamsız ama enflasyonist büyüme” modelini eleştiriyoruz.

Sonucu baştan söyleyelim. İlk çeyrek verileri mevcut olumsuz eğilimin kırıldığı yönünde işaret taşımıyor. Sanayi üretimi artmaya devam ediyor. Ancak artış hızı orta-uzun vadeli ekonomik hedeflerin altında kalıyor.

Verilerle başlayalım. Aylık sanayi üretim endeksi Mart’ta bir yıl önceye kıyasla yüzde 2.4 artış gösterdi. Esas ilgimizi çeken imalat sanayiinde ise artış oranı yüzde 1.9’da kaldı. Madencilik yüzde 12.4; elektrik, gaz, su sektörü ise yüzde 3.4 büyüdü.

Ocak-Mart döneminde ise artış oranları şöyle oldu: Sanayi yüzde 6.8, imalat sanayi yüzde 6.3, madencilik yüzde 10.9 ve elektrik vs. yüzde 9.8. Yani ilk çeyrekte de imalat sanayi üretimi madencilik ve elektrik, gaz ve su sektörlerindan daha yavaş arttı.

Yöntemle ilgili bir hususu belirtelim. Ocak 2007’de Kurban Bayramı tatili vardı. Bu yıl yoktu. Çalışılan iş gününe göre düzeltilen verilerde ilk çeyrekte hem toplam sanayi hem de imalat sanayinde artış oranı daha düşük çıkıyor.

Mevsimlik etkilerden temizleyerek baktığımızda Mart’ta her iki endeksin Şubat’ın altında kaldığı görülüyor. Bu ise Mart’ta sanayi üretiminin bir önceki aya kıyasla düştüğü anlamına geliyor.

İmalat sanayiinde üretim ile ihracat arasındaki ilişkinin iyice zayıfladığı görülüyor. Mart’ta yıllık imalat sanayinde üretim yüzde 1.9 ihracat ise yüzde 28 arttı. Bu ilginç bilmeceye dikkatinizi çekiyorum.

Aşağıdaki grafiği çok önemsiyorum. Düz çizgi yıllık milli gelir büyüme hızını, üçgenli çizgi imalat sanayii yıllık ortalama artış hızını gösteriyor. 2002’nin sonu ile 2008 ilk çeyrek arasındaki beş buçuk yılı kapsıyor.

2005 başına kadar imalat sanayi üretimi hem çok hızlı artıyor hem de artışı milli gelirden daha yüksek. Ama 2004 ilkbaharından itibaren imalat sanayi büyüme hızı gerilemeye başlıyor. 2005’de milli gelir büyüme hızının iyice altına düşüyor. Bir daha üstüne çıkmıyor.

2005 ve 2006 boyunca imalat sanayiinde düşük üretim artışına rağmen milli gelir hızlı büyüyor. Ama sanayisiz büyümeyi sürdürmek zor. 2007 sonunda ikisinin de büyüme hızı yüzde 5’in altına, 2008’in ilk çeyreğinde ise imalat sanayii artış hızı yüzde 4.1’e iniyor. Milli gelirin ne olduğunu bir ay sonra bileceğiz.

Grafiğin 2003 sonrasında uygulanan yanlış para politikalarının ekonomiye maliyetini anlamayı kolaylaştırdığını düşünüyorum.