FED’in faiz indirimi

FED’in kararı mali piyasaların beklediği yönde çıktı. Bernanke’nin başkanlığında toplanan Federal Açık Piyasa (İşlemleri) Komitesi faizleri yarım puan düşürdü. Amerikan para piyasasında faiz yüzde 4.75’e geriledi.
Mali piyasaları kutlamak gerekiyor. Bir: FED’i doğru okumuşlar. Analistlerin kararla ilgili tahminleri iyi tuttu. İki: Güç mücadelesini kazandılar. Faiz indirimine özellikle mali piyasaların ihtiyacı vardı. İstediklerini elde ettiler.
Son yılların hiç tereddütsüz en kritik kararıdır. Geçen yazıda karar matrisinin teknik ve ahlaki risklerini kısaca açıkladık. İlki enflasyon eğiliminin doğru ölçülmesidir. Diğeri toplumsal maliyeti düşürme çabasının “ahlaki zafiyete” dönüşme ihtimalidir.
Kısa ve uzun dönem
Para politikasının bizzat doğasından kaynaklanan zorluklar en deneyimli merkez bankalarının bile çok ciddi hatalar yapabilmesine yol açar. Yakın ve uzak geçmiş vahim sonuçları olan yanlış para politikası örnekleri ile doludur.
“Doğru” politikayı “yanlış” politikadan nasıl ayırt edeceğiz? Toplumsal faaliyetlerin tümünde olduğu gibi para politikasında da nihai hakem zamandır. Politikanın uzun dönemde hedeflediği sonuçlara ulaşıp ulaşmadığına bakarız. Ulaşıyorsa “doğru” deriz.
Bir hipotez getirelim. Uzun dönemde fiyat istikrarını sağlayan ve büyümeyi teşvik eden para politikası kısa dönemde can acıtır. Tersine, kısa dönemde rahatlatan para politikası uzun dönemde sorunları ağırlaştırarak daha büyük bedel ödetir.
Bu hipotez daima ve her yerde geçerli değildir. Ancak istisnaların kuralı bozmadığını da unutmayalım. Pek çok durumda olaylar aynen o şekilde seyreder. Örneğin kısa dönemli rahatlama, gerçekle yüzleşme zorunluluğunu geleceğe atar. Ama sorunları çözmez. Neticede toplum tedavide gecikmenin getirdiği ek bedelleri de ödemek zorunda kalır.
“Doğru” karar mı?
Yukarıdaki paragraf cevabımın işaretini taşıyor. FED’in ekonominin kısa ve uzun dönemi arasında kurmaya çalıştığı denge bana gerçekçi gelmiyor. Kararda mali piyasanın kısa vadeli çıkarlarının gereğinden fazla etkili olduğu kanısındayım.
Kararın kısa dönemde etkileri çok olumlu durabilir. Ciddi zafiyetler taşıyan mali piyasalara ilaç gibi geldiği ve kendilerini soktukları spekülasyon labirenti kâbusunu hafiflettiği kesindir.
Ancak aynı süreç varolan gerçek sorunların çözümüne bırakın katkı yapmayı tam tersine geciktirecektir. Dolayısı ile toparlanma kısmi ve geçici kalacaktır. Enflasyon riskinin yükseldiği, mali volatilitenin arttığı, risk iştahının azaldığı günlerin çok uzakta olmadığını düşünüyorum. Türkiye’ye etkisi ne olur? Yerim bitti, cevabı bir başka yazıya kaldı.