Enflasyon tahminleri

Perşembe’nin gelişi Çarşamba’dan belli idi. Cumhurbaşkanı seçiminin siyasi gerginlik yaratacağı AKP’ye iktidar yolunu açan Kasım 2002’den bu yana biliniyordu. Seçim günü yaklaştıkça kutuplaşmanın tırmandığını izledik.

Bu satırları, belirsizliğin tepe noktasına çıktığı bir anda yazıyorum. Seçimin ilk tur oylamasının geçerliliğine Anayasa Mahkemesi karar verecek. Asker gece yarısı internette açıklama yaptı. Bugün İstanbul’da hükümet karşıtı bir miting yapılıyor.

Ne oluyor? Ne olmalı? Ne olabilir? Böylesine önemli sorular varken tutup büyüme, dış ticaret, istihdam, enflasyon, vs. ekonomik konular üstüne yazmak doğrusu bana da biraz garip geldi. Tereddüt ettim.

Sonunda iktisatçı tarafım ağır bastı. Nisan sonunda enflasyonu büyüteç altına almayı çok önceden planlamıştım. Cumhurbaşkanı seçimi üstüne görüşlerimi süreç tamamlandıktan sonra açıklamaya karar verdim.

Enflasyon Raporu

Türkiye 2006 başında enflasyon hedeflemesi rejimine geçti. Böylece para politikasının tasarlandığı ve uygulandığı kurumsal çerçevede son derece önemli bir değişiklik gerçekleşti. Somuta inince, esas fark, Merkez Bankası’nın kendi enflasyon tahminlerinin kamuoyuna açıklanmasıdır.

Merkez Bankası’nın kendi enflasyon tahminlerini kamuoyu ile paylaşması “şeffaflık” ilkesi gereğidir. Aynı zamanda, “hesap verilebilirlik” ilkesi uyarınca, enflasyon konusunda tam yetkili kılınan Merkez Bankası’nın kamuoyu tarafından denetlenmesini mümkün kılar.

Bu bağlamda, üç ayda bir yayınlanan Enflasyon Raporu özel önem kazanır. Her raporda gelecek dönem için enflasyon tahmini yer alır. Bunları daha önceki tahminlerle ve gerçekleşme ile karşılaştırma fırsatı oluşur.

Örneğin önceki enflasyon tahmini ile fark o dönemde Merkez Bankası’nın konjonktüre bakışındaki değişime dair ipuçları taşır. Gerçekleşen enflasyonla fark ise, bekleneceği gibi, para politikasının değerlendirilmesinde temel girdidir.

Tahminler tutmadı

Para politikası enflasyon üzerindeki belirli bir gecikme ile etkilidir. Türkiye için bu süreyi bir yıl kabul edebiliriz. İlk rapor 2006 başında yayınlandığına göre, elimizde Aralık 2006 ve Mart 2007 için iki tahmin ve iki gerçekleşme var. Bakalım nasıl olmuş.

Ocak 2006’da yayınlanan Enflasyon Raporu 2006 yıl sonu TÜFE enflasyonunu yüzde 4.7-6.3 aralığında tahmin ediyor. Ortası yüzde 5.5 eder. Halbuki 2006 sonunda enflasyon yüzde 9.7 gerçekleşti.

Nisan 2006’da yayınlanan Enflasyon Raporu 2007 birinci çeyrek sonunda TÜFE enflasyonunu yüzde 4.0-6.1 aralığında tahmin ediyor. Ortası yüzde 5.1 eder. Halbuki Mart 2007 sonunda enflasyon yüzde 10.9 gerçekleşti.

Manzara çok nettir. Merkez Bankası’nın 2006’nın ilk yarısında açıkladığı enflasyon tahminleri gerçekleşmenin çok altında kalmıştır. Enflasyonla ilgili tüm analizlerin başlangıç noktası bu gözlem olmak zorundadır.