Enflasyon beklentileri

Küresel piyasalarda iyimserlik kısa sürüyor. Gergin ortamda mutlaka moral bozan bir haber geliyor. Artık alıştık. Borsalar, euro ve petrol beraber düşüyor. Yüksek volatilite daha uzun süre devam edeceğe benzer.

Perşembe günü Wall Street Journal’da çıkan bir haberin başlığı şöyle: “Türkiye, Euro Bölgesi’ni acil kurtarma eylemi için uyardı.” Ne günlere geldik! Eskiden Türkiye uyarılırdı. Nitekim dün döviz sepeti 2.05 TL’ye geriledi.

Sanayi üretimi Nisan verileri “hoş sürpriz” yaptı. Geçen yıla göre hem toplam hem imalat sanayi üretimi yüzde 1.8 arttı. Piyasa yüzde 0.3 bekliyordu. Takvim ve mevsim etkisi temizlenince Mart’a göre de ikisi de yükseldi. Yumuşak iniş için çok olumlu haberdir.

Nisan dış ticaret miktar endeksleri de açıklandı. Geçen yıla göre ihracatta yüzde 13 artış, ithalatta yüzde 6 azalış var. Takvim ve mevsim etkisi temizlenince Mart’a göre değişim de aynı yönde çıktı. Dış dengede düzelmenin gücünü gösteriyor.

Beklenti ve gerçekleşme

Geçen yazıda Başkan Başçı’nın SETA panelinde yaptığı sunumdan söz ettim. Yeni para politikası özetlemek için üç araç, üç gösterge ve iki amaç tanımlamıştı. Göstergelerden birinin (döviz kuru) 2010 sonrasında seyrine baktım.

İkincisini (enflasyon beklentileri) bugün ele alıyorum. Arşivi kontrol ettim. Zaten bir süredir ihmal etmişim. Para politikası tartışmalarında sık sözü edilen göstergedir. Anlamını açmakta yarar gördüm.

Enflasyon beklentilerini Merkez Bankası ayda iki kez yaptığı anketle topluyor. Gelecek dönemler için enflasyon, faiz, kur, dış denge ve büyüme tahminleri soruluyor. Finans kesimi ağırlıklı ortalama 80 civarında katılım oluyor.

Beklentiler tutuyor mu? Durumu aşağıdaki grafik özetliyor. 2009 sonrasını aldım. Çok dalgalanan çizgi fiili yıllık tüketici enflasyonudur. Az dalgalanan çizgi ise oniki ay önce beklenen yıllık enflasyondur. Örnek: Mayıs 2011’de beklenen Mayıs 2012 yıllık enflasyonu yüzde 6.8’di.

Resim nettir. Dönem boyunca enflasyon adeta sistematik şekilde beklentilerden iki yönlü sapıyor. Genellikle ters yönde davranıyor. Düşmesi beklenirken yükseliyor, yükselmesi beklenirken düşüyor.

Beklentiler neyi ölçüyor?

İlk bakışta şaşırtıcı duruyor. Beklentilerin gelecek enflasyonu iyi ölçemediği grafikte görülüyor. Ona rağmen Merkez Bankası bunları para politikasının üç göstergesinden biri kabul ediyor. Neden?

Başka türlü soralım. Merkez Bankası açısından enflasyon beklentileri neyi ölçüyor? Cevap: Mali piyasaların para politikasını nasıl algıladığının göstergesidir. Gevşediği algısı beklentileri yükseltir; sıkıldığı algısı düşürür. Bu da piyasa faizleri ve döviz kuru üzerinden para politikasını etkileyebilir.

Ortaya çıkan çevrisellik ilginçtir. Manipülasyona müsait olduğu çok açıktır. Eminim komplo sevenlerin dikkatini çekmiştir.