Dünya ekonomisi

2007’yi tahmin etmeye yönelik analizlerimizde dünya ekonomisindeki gelişmeler geçmişe kıyasla çok daha önemli rol oynadı. İki neden öne çıkıyor. Biri iç kökenli. Türkiye’nin sermaye akımları karşısında kırılganlığı çok arttı. Diğeri dış kökenli. Dünya ekonomisi yakın geçmişte önemli dengesizlikler üretti. Amerika’da düşen iç tasarruf oranlarının yol açtığı dış açıklar karşılığında verilen dolarlar dünyayı likiditeye boğdu. Enflasyon tekrar başını kaldırdı.

Dengesizliklerin düzelmesi sürecinde kısa dönemde mali piyasalarda çalkantılar yaşanması kaçınılmazdır. Dolayısı ile bu düzeltmenin 2007’de başlama ihtimali özel önem kazanıyor.

Farklı bakışlar
Dünya konjonktürünü ya da uluslararası mali piyasaları profesyonel düzeyde izlediğimi söyleyemem. Zaten Türkiye’de oturan bir öğretim üyesinin boyunu çok aştığı da ortadadır. Ne yapıyoruz? Usta kabul ettiğimiz iktisatçıların yazdıkları üzerinden kendimize bir yön çizmeye çalışıyoruz. Ancak, bu noktada akademik iktisatçıları mali piyasalar için analiz yapanlardan ayırt etmekte yarar var. İkinciler, işleri gereği, kısa döneme ve somut göstergelere yönelik analizlerde uzmanlaşıyor. Günlük faaliyetleri arasında büyük ülkeler için kurları, faizleri, enflasyonu vs. tahmin etmek yer alıyor. Tahminleri daha iyimser kalıyor. Akademisyenliğin de kendine göre sorunları var. Orta-uzun vadeli analizlere daha yatkın oluyorlar. Toplumsal-siyasi çıkarsamalara daha duyarlı oldukları ölçüde normatif değerlendirmeler de yapabiliyorlar. İstisnaları olmakla birlikte düzeltme konusunda tahminleri daha kötümser kalıyor.

Nasıl bir düzeltme
Benim gözlemim, her iki kesimde 2007’de dünya ekonomisinde düzeltme bekleyenlerin sayısının arttığı yönündedir. Düzeltme gereğini kabul etmeyenler hâlâ var. Ama sayıları giderek azalıyor. 2007’de düzeltmenin uzman iktisatçılar arasında genel kabul gördüğünü söylemek sanırım abartılı olmaz. Buna karşılık düzeltmenin niteliği konusunda farklılık sürüyor. Akademik takımda daha sert yani mali piyasalarda daha büyük dalgalanmalara yol açacak türden bir düzeltme beklentisi daha yaygın duruyor. Mali piyasa analistleri ise yumuşak bir düzeltme bekliyor.

İki görüş arasındaki fark ABD dış açığının seyrinde somutlaşıyor. Mali piyasa bakışında dış açık sabit kalıyor ya da çok az geriliyor. Akademik bakışta ise dış açıkta ciddi azalma gerekiyor. Aksi takdirde düzeltme sözü bile yanlış kaçıyor. Görüldüğü gibi, dünya konjonktürü hakkında da rivayetler muhtelif. Tartışmaların Türkiye’dekilerle benzerliklerine dikkatinizi çekerim.