Döviz kuru ve rekabet gücü

Küresel piyasalar Japonya’nın ortodoks politikaları bırakmasını hazmetmeye çalışıyor. Yeni hükümet ağır Keynes’çi takılıyor. Maliye politikası gevşiyor. Merkez bankasının bağımsızlığı gitti. Enflasyon hedefi yükseldi. Yen değer kaybediyor.

Son yazımda kısa vadeli dış borç 101 milyar dolar dedim. Verileri yakından izleyen meslektaşım Mustafa Sönmez’den haklı bir uyarı geldi. Vadesi bir yıl içinde dolan dış borç daha yüksek: 143 milyar dolar. Çizdiğim tabloyu güçlendiriyor.

Bina inşaat maliyet endeksi son çeyrek verileri TÜİK tarafından açıklandı. Hem 2011’e hem bir önceki çeyreğe göre maliyet artışının yavaşladığı görülüyor. Örneğin geçen yıla kıyasla işçilik maliyet artışı yüzde 5,8’e gerilemiş. Enflasyon için iyi haberdir.

İki taşla iki kuş

Para Politikası Kurulu (PPK) değişiklik beklemeyen piyasaları şaşırttı. Gösterge faizi yüzde 5,5’da sabit tuttu. Ama faiz koridorunu 0.25 puan aşağıya çekti. Böylece borçlanma faizi yüzde 4,75’e, fonlama faizi yüzde 8,25’e indi.

Aynı anda TL ve döviz mevduat için karşılık oranlarını ve altın için rezerv opsiyon katsayılarını yükseltti. Bu yoldan sisteminden 2.9 milyar dolar karşılığı döviz ve altın ve 300 milyon TL çekileceğini hesaplıyor.

Merkez Bankası iki taşla iki kuş vurmaya çalışıyor. Kuşlardan biri döviz kuru. TL’nin son dönemde değer kazanması düzeltme sürecini engelliyor. TL’nin cazibesini azaltmak için faiz koridorunu aşağı çekti.

Diğeri kredi artış hızı. Özel tüketim harcamaları hızlı artınca düzeltme gene sekteye uğruyor. Denetim altına almak için mevduat karşılık oranlarını yükseltti. Kredilerin bankalara maliyeti arttı.

Politikanın çerçevesine itirazım yok. Ama zamanlamaya ve düzeyine var. Müdahale gene geç ve yetersiz kaldı. Gösterge faiz ve koridor buraya ekimde çekilebilirdi. Bugün daha da düşük düzeye inerdi.

Döviz kuru ve ihracat fiyatları

İktisat teorisinin en temel ilkelerini yok sayan şehir efsaneleri Türkiye’de çok yaygındır. Döviz rezervlerine geçen yazıda değindim. TL’ye değer kaybettirmenin ihracatı arttırmayacağı bir başkasıdır. Kendimi bildim bileli ortalıkta dolaşır.

Bilgi Üniversitesi’nden kürsüdaşım Ege Yazgan’la bir çalışmamız İktisat ve Toplum dergisinin 26’ıncı sayısında yayınlandı (Aralık 2012). Kitapçılarda satılıyor. Daha önce de dergiyi mutlaka edinmenizi önermiştim (www.efilyayinevi.com).

Makalenin başlığı kendini anlatıyor: “Döviz kuru ihracat fiyatlarına yansıyor mu?” Son on yılın verileri aracılığı ile reel kur hareketlerinin döviz cinsinden ihracat fiyatlarını nasıl etkilediğini araştırıyor.

Sonuç iktisat teorisi ile uyumlu çıkıyor. TL’nin değer kaybetmesini izleyen dönemlerde Türkiye’nin ihraç ettiği sanayi ürünlerinin döviz cinsinden fiyatları düşüyor. Yani sanayinin rekabet gücü artıyor. TL’nin değer kazandığı dönemlerde tersi oluyor.

Ayrıntısına girmiyorum. Karmaşık istatistik araçlar kullanmadık. Yerine çok güzel grafikler çizdik. Birini buraya koymaktan son anda vazgeçtim. Makalenin okunmasını teşvik etmek için...