Dış denge gözlemleri

İlginç haber AB üyesi Macaristan’dan geldi. AB destekli ve IMF denetimli kemer sıkma programını uygulamakta zorlandığı biliniyordu. Programın askıya alındığı IMF tarafından açıklandı. Herkes bizim gibi munis değil!
Mali Kural’da gecikme, ABD’den kötü haberler, üstüne Macaristan olayı, içeride çalkantı bekleyenler yanıldı. Mali piyasalar bunlardan etkilenmedi. Son baktığımda İMKB yukarıda, kur yatay seyrediyordu. Türkiye sürprizler ülkesidir.

TÜİK ve Merkez Bankası’nın beraberce hazırladıkları tüketici güven endeksi yükselişini haziranda sürdürdü. Tüketici güveni sekiz aydır düzenli şekilde tırmanıyor. Tüketim harcamaları için olumlu bir işarettir.

Dış ticaret açığı artıyor

Bugün dış denge verilerine bakıyoruz. Mayıs dış ticareti açıklandı. Geçen yıla kıyasla ihracatta yüzde 34.5, ithalatta yüzde 35.4 artış var. Ama dış ticaret açığı yüzde 37.3 yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı az da olsa düştü.

İhracat ve ithalatın artış oranlarının eşitlenmesi ilk bakışta sevindirici duruyor. Küçük bir pürüz var. Mayısta altın ihracatı 850 milyon dolar gibi yüksek bir tutara çıktı. Onu düşünce ihracatın performansı parlak durmuyor.
Ocak-Mayıs dönemine gelelim. İhracat artışı yüzde 15.6, ithalat artışı yüzde 36.6 oluyor. Resim bozuluyor. Altın gene hesabı karıştırıyor. 2009’un ilk aylarındaki yüksek altın ihracatı karşılaştırmayı bozuyor.

Yıllık bazda ihracat 108 milyar dolara, ithalat 159 milyar dolara, dış ticaret açığı 51 milyar dolara ulaştı. Bundan sonra nereye gideceği çok önemlidir. Dış ticaret açığının tehlikeli bölgeye yaklaştığını söyleyebiliriz.

Sıcak para giriyor

Cari işlemler dengesi ile devam edelim. Dış ticaret açığı ile birlikte cari işlemler açığı da yükseliyor. Ocak-Mayıs döneminde geçen yıla göre 12.3 milyar dolar artışla 17.4 milyar dolara tırmandı. Farkın neredeyse tümü dış ticaretten kaynaklanıyor.

Bu yıl net hata noksan kalemi de ihmal edilebilir düzeyde: 0.7 milyar dolar. Yabancı sermaye yatırımı ise yarı yarıya düştü: 1.7 milyar dolar. Yani borçlanma gereği 14.8 milyar dolar ya da dış açığın yüzde 85’i ediyor. Finansman kalitesinde bozulmaya geçen ay değindik.

Döviz nereden geliyor? Yabancıların TL tahvil alımları tekrar önemli bir finansman kaynağı olmaya başladı. “Sıcak para” Türkiye riskini TL faizi ile karşılaştırır. Riskin üstünde faiz yabancıya tahvil aldırır. Dış açığa rağmen TL değer kazanır.

Yabancıların 2002 sonrası birikimli TL tahvili yatırımı grafiktedir. Aralık 2005 sonrası görülüyor. 2007 yazında 25 milyar dolarla zirveye çıkıyor. Sonra düşüşe geçiyor. Mayıs 2009’da 9 milyar dolara geriliyor. Sonra hafif kıpırdıyor. 2010’un beş ayında ise 5 milyar dolar net giriş gerçekleşiyor.