Büyüme ve dış kaynak

Laf lafı açar denir. ABD’li iki ünlü iktisatçının hesap hatası ile yola çıktık. Korelasyonun nedensellik olmadığını vurguladık. Türkiye’de örnek ararken dış kaynak-büyüme ilişkisine geldik.

Türkiye’nin en hassas konusudur. Büyümenin esas tahdidinin dış kaynak olduğuna inanılır. Yani dış kaynak bulunca ekonomi hızlı büyür. Aksi takdirde büyüme durur. Çeşitli versiyonları vardır. Ekonomi yönetimi de bu görüşe yakındır.

Hakikaten öyle mi? Sermaye girişinin yüksek olması ekonominin hızlı büyümesi için gerekli ve yeterli koşul mudur? Geçen yazıda nedenselliği ters yönde gördüğümü söyledim. Oradan devam ediyorum.

Verilere bakıyoruz

Üretim iç ve dış piyasalar için yapılır. Sermaye girişinin etkisi ilkine, yani iç talebedir. Dış talebe etkisi yok gibidir. Dolayısı ile büyüme yerine iç talebe odaklanmak daha gerçekçi bir analize izin verir.

2006-12 dönemi grafikte özetleniyor. Yıllık verilerdir. Sütunlar giren sermayenin milli gelire oranını, çizgi ise iç talepte değişimi gösteriyor. Örneğin 2006 yılında milli gelirin yüzde 8,1 tutarında sermaye giriyor; iç talep yüzde 7 artıyor.

Dört yıl (2006-7 ve 2010-11) yaygın teze tam uyuyor: Sermaye girişi ve iç talep artışı yüksek. 2009 arada kalıyor; dış kaynak giriyor (yüzde 1,6) ama iç talep küçülüyor (yüzde 5,1). 2008 ve 2012 ise açıkça ters düşüyor. Yani dış kaynak var ama iç talep geriliyor.

2012’de ne oldu?

2008’e itirazlarınızı duyar gibiyim. Bir: Küresel krizin koptuğu yıldır. İki: Sermaye girişi artıdır ama bir önceki yıla göre azalmıştır. Dolayısı ile 2008’den yola çıkarak yaygın tezi çürütmek zordur. Bir an için kabul edelim.

Peki, 2012’ye ne diyeceğiz? Sermaye girişi tarihi rekor kırıyor (yüzde 8,7). Halbuki iç talep yüzde 0,5 daralıyor. Ekonomi dış kaynak buluyor. Ama büyümüyor. Sanırım tahmin ettiniz; geri planda uygulanan iktisat politikaları yatıyor.

Bu olgu nedenselliğin büyümeden dış kaynağa gittiğini kanıtlar mı? Hayır, sadece o yönde bir adımdır. Ama aksi tezi çok hırpaladığı açıktır. Analizin neden iktisat politikalarına odaklanması gerektiğini göstermektedir. Devam edeceğim.