Altın ihracatı ve büyüme

Çok konu var; hangisini yazmalı? ”Akil adamlarla” başlıyorum. Çoğunu yakından tanıyorum. Görevleri kritik; başarılar diliyorum. Ancak isim zorlamadır. Asıl işlevi barış sürecine sivil toplumun katılmasıdır. Dün Murat Belge Taraf’ta çok güzel özetledi.

Başbakan’dan faizlere tekrar sözlü müdahale geldi. “Yüzde 6 yüksektir, daha inmelidir” dedi. “Emir demiri keser” mi? Demirin özellikleri göre değişir. Gayri ihtiyari aklıma Başbakanın “3 çocuk” talebi geldi. Göreceğiz.

Büyümenin düşük çıkması mali piyasaları sevindirdi. Enflasyonu, Başbakanın faize müdahalesini unutturdu. Döviz sepeti haftayı 2.06 TL’den kapadı. Parite etkisi doları 1.80 TL’nin altına çekti. Gösterge faiz yüzde 6.1’e indi. Ne diyelim!

Altın ihracatı tartışmaları

2012’de İran’a altın ihracatının patlaması kamuoyunda çok tartışmaya yol açtı. Dış açığa ve büyümeye etkileri haklı olarak sorgulandı. İlkine (dış açık) ben de katıldım. Verilerde gürültü (parazit) yarattığını ve değerlendimeyi zorlaştırdığını yazdım. Büyüme için yılın tümüne bakmayı tercih ettim.

Bir: takvim yılı hesaplama kolaylığı sağlıyor.

İki: psikolojik olarak yıllık sayılar daha fazla önemseniyor. Altın ticareti büyüme hızını etkiler mi? Mustafa Sönmez altın ticaretinin büyümeye 2011’de eksi 0.5 puan 2012’de eksi 1.4 puan katkı yaptığını hesaplıyor. Korkut Boratav da benzer sayılar bulmuştu.

TÜİK bunu reddediyor. Açıklamasında “etkilemez, çünkü büyüme aslında üretimde yaratılan katma değer üzerinden hesaplanıyor” diyor. Ya harcama kalemleri? Oradaki karmaşayı sessiz geçiştiriyor.

Büyümede TÜİK’e daha yakınım. Milli gelir muhasebesi üretilen katma değer üzerine inşa edilmiştir. Altın metodolojik zafiyet yaratır. Ama büyümeyi etkilemez.

Dış talebin katkısı

Hesap bir günümü aldı. Dış denge ve cari/sabit fiyatla milli gelir üzerinde karmaşık işlemler gerekti. Bu sütun için fazla teknik ve uzun; İktisat ve Toplum Dergisine yazacağım.

Bulgularım şöyle: altın dış ticareti çıkınca 2012’de dış talebin büyümeye katkısı 1.4 puan azalıyor. İhracat 4.1 puandan 2.5 puana inerken ithalat sıfırdan artı 0.2 puana çıkıyor. Dış talebin katkısı 2.7 puan oluyor. Böylece stok değişiminin büyümeye katkısı eksi 1.3 puandan artı 0.1 puana dönüşüyor.

Ölçme kökenli parazitlerin temizlenmesi sağlıklı konjonktür analizinin ön koşuludur. Bilginize...