Aile Sigortası

Mali piyasaların üzerinde dolaşan bulutlar giderek kararıyor. Zaten emtia fiyatları, enflasyon tehdidi, şişen varlık fiyatları vs. bir dizi tedirginlik nedeni vardı. Libya’da iç savaş ihtimali süreci hızlandırdı. Fırtınaya dönüşür mü? Herkesin aklında bu soru var.

Köşe komşum Ali Ağaoğlu hafta başında değindi. İki temel gösterge: Petrol fiyatında son üç ayda ciddi bir ayrışma ortaya çıktı. Brent fiyatı Batı Teksas’ın 20 dolar üstüne çıktı. Makas ilk kez bu kadar açılıyor. Makul bir açıklama bulamadım.

Merkez Bankası şubatın ikinci beklenti anketi sonuçlarını yayınladı. Mali piyasalar sonbaharda faiz artışının başlamasını ve bir yıl içinde 1 puana ulaşmasını öngörüyor. Dış açıkta da artış bekleniyor.

Sosyal demokrasiye doğru

CHP’nin “Aile Sigortası” çok ilgimi çekti. Kamuoyunda da ses getirdi. Medyada bazı ayrıntıları çıktı. Özellikle Seyfettin Gürsel’in mülakatından çok yararlandım. Ama esas metni görmeden yazmak istemedim. Neyse, salı günü o da geldi.

Önce küçük ama önemli bir ayrıntı. Çalışmadan haberdar olunca hemen internete başvurdum. CHP sitesine girdim. Bulamadım. Belki arada koymuşlardır diye az önce tekrar kontrol ettim. Gene bulamadım. Hayret!

Sonucu baştan söyleyelim. Çalışmayı genelde beğendim. İlk duyduğumda fazla ciddiye almamıştım. Boş vaatler ve genel geçer sloganlar bekliyordum. CHP’nin böyle bir imajı var. Ama karşıma iyi hazırlanmış, ne söylediğini bilen bir çalışma çıktı.

Hafızamı yokladım. Yıllardır yakından izliyorum. CHP’den daha önce buna eşdeğer bir somut iktisat politikası önerisi geldiğini hatırlamıyorum. O bakımdan geçmişle ciddi bir kopuşun işareti olarak görülebilir.

Sosyal demokrasi toplumun zayıf kesimlerini piyasa ekonomisinin olumsuz sonuçlarından koruyacak kamu müdahalesini savunur. Ayırt dedici özelliği budur. Başta yoksullukla mücadele gelir. Aile Sigortası bu yaklaşımın tipik bir örneğidir.

Popülizme geçit yok

Önerilen politika çerçevesinde oluşan siyasi polemik kaynak sorununa odaklandı. Normaldir. Türkiye geçmişte popülizmden çok çekti. Sağlam kaynağa dayanmayan politikaların kâbusla bittiğini gördü. Sütten ağzı yanan yoğurdu üfleyerek yermiş.

Polemik CHP için bir fırsat yarattı. Eski usul popülizmden koptuğunu, özlenen sosyal demokrasiye terfi ettiğini vurgulama olanağı tanıyor. Sabırla ve bıkmadan, önerdiği politikanın mali istikrarı bozmayacağını anlatmalı, kanıtlamalıdır.

Tablolar üstünde biraz çalıştım. Tam hesaplayamıyoruz ama sayılar tutarlı duruyor. Bence polemiği besleyen CHP sözcülerinin ortalama sayıları kullanırken özensiz davranmaları oldu. Siyasetin cilvesidir.

Kime ne kadar aylık destek verilecek? Sayıya, yaşa ve özürlülük durumuna göre değişiyor. Asgari 125 TL: Yoksulluk sınırı yarısında iki kişilik aile için. Azami 1.254 TL: En yoksul, bir bölümü özürlü beş çocuk ve bir yaşlı sekiz kişilik aile için.

Özetle, iyi bir başlangıçtır. Siyasi rekabetin somut politikalar üzerinden yürütülmesi kamu yönetimini olumlu etkiler. Demokrasiyi güçlendirir. Elbette ayrıntılarla ilgili eleştiri hakkım mahfuzdur.