ABD’de para politikası ve siyaset

Küresel mali piyasalar haftayı dalgalı ama genelde iyi geçirdi. Örneğin New York iki yılın zirvesinde dolaşıyor. Euro Bölgesi’nde sadece Alman borsası (DAX) yükseldi. Euroda toparlanma sürdü. Parite 1.32’yi gördü.

Bu arada TL güçlenmeye devam ediyor. Yılbaşında 2.20 TL’de ancak Merkez Bankası’nın yoğun döviz satışı ile tutunan döviz sepeti 2.05 TL’ye geriledi. 2.00 TL’yi görmesi ihtimali belirdi.

Reel kesim güven endeksi ve kapasite kullanımı Ocak sonuçları yayınlandı. Sayılar “yumuşak iniş” senaryosu ile tutarlı duruyor. Üretim ve talepte ılımlı yavaşlamaya işaret ediyor.

Bu hafta veri açısından çok zengin. Aralık dış ticareti, Ocak ihracatı ve enflasyonu açıklanıyor. Merkez Bankası yılın ilk enflasyon raporunu ilk kez İstanbul’da bir toplantı ile tanıtıyor.

Davos’a iki çift laf edelim. Baştan itibaren zengin ve güçlülerin panayırı dedim. İçeriğinin sığlığı çok belirgindi. Krizle iyice anlamsızlaştı. Magazin programlarına dönüştü. Neyse, alan-satan memnun; ciddiye alınmadığı sürece mahzuru yoktur.

Fed’in yeni hamlesi

Geçtiğimiz hafta Amerikan para politikasında tarihi bir olay yaşandı. Sürpriz değildi; çünkü geleceği zaten davul-zurna ile duyurulmuştu. “Malumu ilan” sınıfına giriyor. Gene de ilgimizi çekti.

Fed ne yaptı? Mali piyasalara likidite bolluğunun devam edeceğine ek garanti verdi. Kriz sonrasında devreye soktuğu bedava para politikasının (yani sıfır faizin) en az iki yıl daha süreceğini taahhüt etti. Bernanke ve ekibi, faizi bugünkü yüzde 0.25 düzeyinde 2013’e kadar sabitlediğini daha önce açıklamıştı. Düşük faiz dönemini uzattı. Faiz artışını 2014 sonuna, belki daha ileriye attı.Nasıl yaptı? Kullanılan yöntem medyaya yansıdı. Fed tarihinde ilk kez faiz kararını veren komitenin gelecek dönem faizleri için oylama sonuçları kamuoyu ile paylaşıldı. Kılıfını şeffaflık ve hesap verilebilirlik ilkeleri ile dikti. Karar sonrasında mali piyasaların sevinç çığlıkları Türkiye’den bile duyuldu. Anlayışla karşılanmalıdır. Dolar likiditesinin en az üç yıl daha hem bol hem bedava tutulacağı garantisini aldılar. Siz olsanız sevinmez misiniz?

Fed bağımsız mı?

Halbuki ABD ekonomisinin göstergeleri genelde iyi geliyor. Örneğin IMF’in son güncellemesinde 2012’de büyüme oranı düşmeyen tek ülke ABD. Ona rağmen Fed böylesine radikal bir karar alıyor.

Ünlü özdeyişi hatırladım: “Bayram değil, seyran değil, eniştem beni neden öptü?” Cevabı Bill Clinton’un seçim sloganını tersine çevirmekte yatıyor: “It’s politics; stupid!” (Siyasete bak, aptal). Evet, bu yıl ABD’de fevkalade kritik bir başkanlık seçimi var. Bugünden Kasım’a ekonomide küçük bir tökezleme bile Obama’yı perişan eder. Velhasıl konu başkanlık seçimi olunca Fed’in bağımsızlığı hemen unutulur. İşin özü budur; bir kenara yazın derim.