2050’de nüfus

Bu hafta kendime “konjonktür tatili” verdim. Biraz da zorunluluktan; bulunduğum yerden internete ulaşmak çok meşakkatli. Fırsatı kullanıyorum. Piyasaları izlemiyorum. Yeni verilere bakmıyorum. Gazete okumuyorum. Yerine akademik takılıyorum.

Kısa süre önce bir dev Avrupa şirketinin üst düzey yönetimi ile sohbet ediyordum. Ekonominin performansı ve yeni teşvik sistemi Türkiye’yi cazip kılmış. Yatırım radarına sokmuş. Karar aşamasındalar.

Laf bir ara Türkiye’nin nüfus dinamiklerine geldi. Başbakan Erdoğan’ın üç çocuk kampanyası ve etrafında oluşan siyasi polemik ilgilerini çekmiş. Ama tam bir yere oturtamamışlar. Görüşümü sordular.

Nüfusun yavaşlayarak artmaya devam edeceğini söyledim. Herhalde 100 milyonun altında zirveyi görür, bir süre yatay seyrettikten sonra düşüşe geçer dedim. O arada aklıma takıldı. Acaba yeni tahminler ne yönde diye meraklandım.

95 milyonluk Türkiye

Cevabı 11 Temmuz’da (geçen çarşamba) TÜİK’den geldi. “Dünya Nüfus Günü” için özel bir bülten yayınlandı: “Türkiye’nin Demografik Yapısı ve Geleceği, 2010-2050”. Vatandaşın ilgisini bildiğim için sonuçları sizlerle paylaşıyorum.

2011 ve 2050 yılları için tüm dünya ülkelerinin yıl ortası nüfusları veriliyor. 2011’de dünya nüfusu 7 milyar. Bunun yüzde 75’i nüfusu 50 milyondan fazla 24 ülkede yaşıyor. Türkiye 74 milyonla 18’inci sırada yer alıyor.

2050’de dünya nüfusu 9.3 milyara yükseliyor. 50 milyondan fazla nüfuslu ülke sayısı 37’ye, bu grupta yaşayan nüfusun oranı yüzde 80’e çıkıyor. Türkiye 94.6 milyonla 19’unculuğa geriliyor. Yani bir sıra düşüyor.

Büyük ülkeler sıralaması az değişiyor. 2050’de Çin birinciliği Hindistan’a bırakıyor. İki ülkenin nüfusu Türkiye’nin altına iniyor: İran (85 milyon) ve Almanya (75 milyon). Almanya biliniyordu. İran’ı ilginç buldum.

Öte yandan üç Afrika ülkesinin nüfusu 2050’de Türkiye’yi geçiyor: Kongo (149 milyon), Tanzanya (138 milyon) ve Kenya (97 milyon). Tabloda Afrika’nın dünya nüfusunda artan ağırlığı çok net görülüyor.

Düşen doğurganlık hızı

Nüfus dinamiğini doğurganlık hızı belirler. Bir kadının 15-49 yaş arasında doğuracağı canlı çocuk ortalamasıdır. Kritik sayı 2.1’dir. Nüfusu sabit tutar. Üstünde nüfus artar. Altında düşer.

2010-15 döneminde dünya için doğurganlık hızı 2.5 hesaplanıyor. En yüksek Niger’de: 6.9; en düşük Bosna-Hersek’te: 1.1. Türkiye ise tam sınırda: 2.1. Böylece doğurganlık hızında 186 ülke içinde 114‘üncü sırada yer alıyor.

2045-50 döneminde dünya doğurganlık hızı 2.2’ye iniyor. Yani durağanlığa yöneliyor. En yüksek Zambiya’da: 4.5; en düşük Umman: 1.1. Türkiye ise 1.8’le düşen nüfus bölgesine geçiyor. 126. sıraya geriliyor.

Son olarak Türkiye için daha iyi bilinen yıllık nüfus artış hızına bakalım. 2010-15 döneminde yüzde 1,3’ten (92. sıra) 2045-50 döneminde yüzde 0,2’ye düşüyor (109. sıra). Bültende çok bilgi var; göz atmanızı tavsiye ederim.