2012’de büyüme

Son çeyrek ve 2012 yılı milli gelir verileri TÜİK tarafından açıklandı. Yeni turizm gelir hesabı mal-hizmet ihracatına yansıtılınca 2011 sonuçları değişti. Büyüme hızı 0.3 puan yükseldi. Yüzde 8,8’e ulaştı.

2012 sayıları şaşırtmadı. Sanayi üretimini görünce büyümenin son çeyrekte üçüncü çeyreğin (yüzde 1,6) altına ineceğini, yıllık yüzde 2,5’un bile iyimser kaldığını 10 Şubat’ta yazmıştım. Pazar günü hatırlattım.

Son çeyrekle başlayalım. Milli gelir geçen yıla göre sadece yüzde 1,4 arttı. Küresel kriz yılı (2008) hariç, AKP iktidarının en düşük son çeyrek büyümesidir. Böylece yıllık büyüme yüzde 2,2’ye geriledi. Gene küresel kriz hariç en düşük yıllık büyümedir.

Büyümenin kaynakları

Üretim yanı ikincildir. Sorun üretememekten değil satamamaktan kaynaklanıyor. Konjonktürü anlamak için talep kalemlerinin büyümeye katkısına bakıyoruz. Yıllık sayıları kullanıyorum.

2012’de özel kesim harcamasını kesiyor. Özel talebin büyümeye katkısı eksi 1.5 puan çıkıyor. 0.5 puanı özel tüketimin, 1 puanı özel yatırımın azalmasından kaynaklanıyor. Sanırım tahmin ettiniz;

kriz hariç bu da bir ilktir.

Neyse ki kamu harcamasını sürdürüyor. Büyümeye kamu tüketiminden 0.6 puan, kamu yatırımından 0.3 puan, toplam 0.9 puan destek geliyor. Ama özel talepte daralmayı telafi edemiyor. İç talebin katkısı eksi 0.6 puan çıkıyor. Gene kriz hariç bir ilktir.

İç satışların gerilemesi firmaları stoklarını eritmeye itiyor. Stok değişiminin büyümeye katkısı eksi 1.3 puanı iç taleple toplayınca üretime yansıması eksi 1.9 puan oluyor. Ancak dış talep büyümeye 4.1 puan katkı yapıyor. Tümü ihracattandır. Bu sayede üretim yüzde 2,2 artıyor.

Hangi “yumuşak iniş”?

Ekonomi yönetimi 2012’de “yumuşak iniş” hedeflemişti. Ne demek? İç talebin katkısı azalacak ama artıda kalacak, ekonomi dış talebin desteği ile yüzde 4 büyüyecekti. Evdeki hesabın çarşıya uymadığı açıktır.

Nedenlerini epeydir yazıyorum. İlkbaharda kuru baskılamak için faizin yükseltilmesi iç talebi çok hırpaladı. Üstüne sonbaharda maliye politikası gereksiz yere sıkıldı. Ekonomi hata affetmez.

Türkiye’nin büyüme dinamizmi ciddi darbe yedi.

Konu önemlidir; devam edeceğim.