Selebral Palsi (Beyin Felci) nedenleri, belirtileri, tedavisi...

Serebral Palsi (SP) bebek ve çocuk beyninde oluşan bir hasara bağlı kalıcı duruş, hareket ve denge kusuruna neden olan bir hastalıktır. Beyindeki zedelenme ilerleyici olmasa da çocuğun yürüme, denge kurma ve hareketlerindeki güçlük zamanla artabilir. Dünya üzerinde 17 milyondan fazla kişi serebral palsi (beyin felci) ile mücadele veriyor. Peki, Serebral Palsi nedir? Selebral palsi (SP) nedenleri ve Selebral palsi (SP) Belirtileri nelerdir?

Serebral Palsi nedir?

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Ozan Ali Erdal açıkladı. Serebral palsi, çocukların 2 yaşından önce herhangi bir nedenle beyinde ortaya çıkan bir hasar sonrası kas-iskelet sistemine giden uyarıların düzensiz şekilde aktarılmasıdır.

Kas tonusu, postür ve hareket bozukluğu ile karakterize, ağırlığı değişken, heterojen bir grup klinik sendromdur. Gelişmekte olan immatür beyinde çeşitli nedenlerin yol açtığı zedelenmeler sonucu ortaya çıkar. Ağırlıklı olarak motor belirtilerle seyreden, çocuğun büyüme ve gelişim süresinde değişmekle beraber, ilerleyici olmayan, hareket kısıtlayıcı, anormal kas bozukluğu ile tanımlanan bir hastalıktır.

Uluslararası SP Sınıflama Komitesi’nin 2005 yılında yaptığı tanımlamaya göre, Selebral palsi “Fetal veya infant beyni gelişimi sırasında ortaya çıkan bir bozukluğun sebep olduğu, vücudun hareket ve duruşunu (postür) olumsuz etkileyerek aktivitenin sınırlanmasına neden olan progresif olmayan motor bozukluktur.

Serebral Palsi nedenleri

Nedenleri; annenin gebelik döneminde geçirdiği enfeksiyonlar, doğum sonrası bebeğin yaşadığı travmalar, erken doğumlar, doğum sonrası uzun süre yoğun bakımda kalma gibi durumlar sıralanabilir. Serebral palsi hastalarının en önemli klinik özelliği bazı kas gruplarının sert olmasıdır. Eklem hareket kısıtlılıkları oluşmakta ve deformiteler ortaya çıkmaktadır.

Serebral palsiye neden olan beyin hasarı hamilelik esnasında annenin geçirdiği hastalıklar veya kullandığı ilaçlara, anne baba arasındaki kan uyuşmazlığına, doğum sarasında bebeğin oksijensiz kalmasına veya doğumdan sonra geçirilen beyin kanaması, sarılık veya başka hastalıklara bağlı olabilir. En önemli nedenler bebeğin erken doğması, doğum kilosunun düşük olması, doğum sonrası yüksek ateş görülmesidir.

Gebelik döneminde

Geçirilen döküntülü hastalıklar (kızamık, kızamıkçık)

Kullanılan ilaçlar

Kan uyuşmazlığı

Röntgen ışınları

Travma

Doğum sırasında güçlükler

Erken veya geç doğum

Bebeğin oksijensiz kalması

İkiz veya üçüz doğum

Zor doğum,

Doğum travması

Doğum sonrasında

Bebeğin geçirdiği yüksek ateşli hastalıklar

Kan uyuşmazlığı

Ağır ve uzun süren srılık,

Kafa travması

Zehirlenmeler Vitamin eksikliği çocukta beyin hasarına yol açabilir.

Serebral palsi tipleri

SP, yeni doğan çocukları etkileyen bir grup nevraljik düzensizliklerin birleşimine denir. Dört tip beyin felci vardır:

Spastik beyin felci,ekstrapiramidal beyin felci, atonik beyin felci ve bu tiplerin karışımından oluşan beyin felci.

Selebral Palsi (PS) belirtileri

Hareket güçlüğü

Spastisite (kaslarda aşırı gerginlik) Kaslarda güçsüzlük

Denge kusuru

İstem dışı hareketler

Zeka sorunları

Dikkat ve algı bozuklukları

Havale (nöbet)

Görme bozukluğu ve şaşılık

İşitme sorunları

Konuşma güçlüğü

Beslenme bozukluğu ve büyüme geriliği

Salya akıtma

Diş çürükleri

Teşhisi nasıl konur?

SP Tanısını Düşündüren Normal Gelişimden Sapmalar

0-1 ay arası

Devamlı şuursuz ve uykulu olma Emme bozukluğu, ağırı kusma

Etraftan gelen uyarılara cevap vermeme

Havaleler

2.ay

Adelelerde anormal kasımalar

3. ay

Gözbebeğinde düzensiz titremeler

Sırtüstü konulduğunda baş ve topuklar üzerinde yay gibi durma

İfadesiz yüz

4. ay

Başını tutamama

Baş parmağın avuçiçinden çıkarılmaması ve elin çok sert bir yumruk halde tutulması

Devamlı şaşılık

8 ay

Dönme ve oturma olmayışı

El becerisinde gerilik

Baş tutamama

Otururken bacakların birbirini çaprazlaması

Tekme atarken iki bacağın birden itme

10. ay

Tutunarak ayağa kalkma becerisi olmayışı

İsmiyle çağrınca yanıt vermeme

Emeklerken bacakları sürükleme

Ayağa kalkarken bacakları çaprazlama

Ağızdan fazla salya akıtma

Verilen yemeği ağza götürememe

1 yaş

Teşhisin en kolay olduğu devredir.

Yukarıdaki belirtilere ek olarak çocuğun yürüyemediği, kol ve bacaklarında aşırı sertlikler bir beyin harabiyeti düşündürür.

Selebral Palsi hastalığının tedavisi

Serebral palside en çok spastisiteye bağlı hareket kısıtlılığı görülüyor. Spastisitenin şiddetine göre kas gevşetici tedaviler gerekebiliyor. Yaygın tutulumun görüldüğü tetraparezik Cerebral Palsy’lerde kas gevşeticiler oral ya da beyin omurilik sıvısına direkt pompa yardımıyla verilebiliyor. Ancak spastisite vücudun belli bölgelerinde görüldüğü hemiparezi, diparezi gibi tutulumlarda sadece etkilenen bölgeyi tedavi edecek şekilde kas içine botulinum toksinuygulaması ile tedavi edilebilir. Bu tedavilerin yetersiz kaldığı çocuklarda ise ortopedik ameliyatlar gündeme geliyor. Bunlar görece yerleşmiş rutin tedaviler haline gelmiştir.

En güncel ve umut vadeden tedaviler ise fonksiyonel beyin cerrahisi alanında yaşanan gelişmelerdir. Günümüzde bu yöntemler güvenilir ve etkin bir yöntem olarak kabul edilmiştir. Özellikle istemsiz hareketlerle seyreden diskinetik bireylerde derin beyin stimülasyonu (DBS),distoni başta olmak üzere istemsiz hareketlerin etkin biçimde tedavisini sağlamaktadır. Beyin pili olarak bilinen DBS yöntemi ile hastaların hayat kalitesi önemli derecede yükselmektedir. Seçilmiş hastalarda DBS mutlaka akla gelmelidir.

Serebral palsiye eşlik edebilen epilepsi ise sıklıkla antiepileptik ilaçlarla etkin biçimde tedavi edilebilmektedir. Dirençli nöbetlerde ise yine cerrahi yöntemler nöbet kontrolünün sağlanmasına büyük katkı sağlamaktadır. Epilepsi cerrahisi, ilaçla tedavi edilememiş birçok hastanın nöbet kontrolünü sağlamaktadır.