SSK'lı, Bağ-Kur'lu, çalışan, çalışmayan, yaşlı, engelli, dul ve yetim milyonları kapsıyor! Tüm ödemeler arttı, kuruşu kuruşuna hesaplandı, en düşüğü 2.137 lira...

Asgari ücret çalışanları ilgilendiriyor olsa da sosyal güvenliğe konu neredeyse tüm işlemler asgari ücrete göre belirleniyor. Buna göre asgari ücretteki yüzde 50’lik artış sosyal güvenlik ile ilgili tüm alanlara da yansıdı. Yeni asgari ücretle birlikte; doğum ve askerlik borçlanmasından işsizlik maaşına, genel sağlık sigortası priminden isteğe bağlı sigortalılık ödemelerine, bireysel emeklilik sistemi kesintilerine kadar tüm ödemeler de değişti. Peki, 2022’de neler değişti? Hürriyet gazetesinden Noyan Doğan bugünkü köşesinde 2022'de değişen ödemeleri yazdı. İşte Doğan'ın o yazısı...

TAZMİNAT TAVANI ARTTI

Kıdem Tazminatı: 2022 ile birlikte kıdem tazminatı da arttı. İşveren, çalışana, her bir yıl için 30 günlük, yani bir aylık, giydirilmiş brüt ücret tutarında tazminat ödemek zorunda. Toplam kıdem tazminatı ise çalışanın son aldığı aylık giydirilmiş brüt ücretin, işyerinde çalışılan yılla çarpılması ile hesaplanıyor. Kıdem tazminatı senede iki kere, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan genelge ile belirleniyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı 2022 yılı ocak-haziran dönemi Mali ve Sosyal Haklara yönelik genelgeyi yayımladı. Buna göre de 2022’nin ilk yarısında uygulanacak kıdem tazminatının tavanı yüzde 27.9 artırılarak, 10.569 liraya çıkartıldı.

İşsizlik Maaşı: Çalışanın adına son 4 ay içinde SGK’ya bildirilen prime esas kazanç dikkate alınarak işsizlik maaşı hesaplanıyor. Sigortalının ortalama brüt kazancının yüzde 40’ı kadar maaş ödeniyor. En fazla işsizlik ödeneği ise aylık brüt asgari ücretin yüzde 80’ini geçemiyor. 2022 yılında en düşük işsizlik maaşı 2.137 lira, en yüksek işsizlik maaşı ise 4.272 lira olacak.

Sağlık Primi: Yeni sene ile birlikte Genel Sağlık Sigortası (GSS) için ödenecek prim de değişti. Aynı hanede yaşayan aile içinde kişi başına düşen gelir asgari ücretin üçte birinin altında olanlar her sene olduğu gibi gelir testine girecek ve gelirlerinin düşük olduğu tescil edilirse GSS primlerini devlet karşılayacak. Geliri asgari ücretin üçte birinin üzerinde olanlar asgari ücretin yüzde 3’ü üzerinden GSS primi ödüyor. 2022 yılında genel sağlık sigortası için aylık 150,12 lira, yıllık da 1.801 lira prim ödenecek.

BAĞ-KUR’LU NE ÖDEYECEK?

İsteğe Bağlı Sigorta: Zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmayan, sigortalı olarak çalışmakla birlikte ay içerisinde 30 günden az çalışan ya da tam gün çalışmayanlar, malullük ve yaşlılık aylığı almayanlar isteğe bağlı sigortalı olabiliyor. İsteğe bağlı sigortalılıkta ödenecek prim kişiye bağlı. Ancak belirli bir sınırlama var. En az brüt asgari ücretin yüzde 32’si, en çok da yine brüt asgari ücretin 7.5 katının yüzde 32’si kadar. 2022 yılında isteğe bağlı sigorta yaptıracaklar aylık en az 1.601 lira prim ödeyecekler. Primlerini yüksekten ödemek isteyenler ise 2022’de en çok 12.009 lira yatıracaklar. Bağ-Kur sigortalarının 2022’de aylık prim tutarı ise 1.726 lira olurken, 5 puanlık prim indiriminden yararlananlar için aylık prim tutarı 1.476 lira oldu. Tarım Bağ-Kurluların ise 2022’de ödeyecekleri prim tutarı 1.668 lira oldu.

Askerlik, Doğum Borçlanması: Yeni yılla birlikte kadın çalışanlar için doğum, erkek çalışanlar için de askerlik borçlanması için ödenecek tutarlar da arttı. Borçlanma karşılığında ödenecek en düşük tutar asgari ücretin yüzde 32’si, en yüksek tutar da asgari ücretin yüzde 32’sinin 7,5 katı. 2022’de en düşük borçlanma için ödenecek tutar günlük 53.38 lira, aylık 1.601 lira oldu. Tavandan borçlanma yapacaklar ise günlük 400.32 lira, aylık 12 bin lira ödeyecekler.

BES Kesintileri: 45 yaş altı çalışanların işverenleri tarafından Bireysel Emeklilik Sistemine (BES) dahil edilmesine imkan tanıyan otomatik BES’te maaşlardan yapılan kesinti tutarı da arttı. Çalışanların her ay brüt maaşlarından yüzde 3 kesilerek, BES’e aktarılıyor. 2022 yılında asgari ücretli bir çalışanın aylık maaşından 150,12 lira BES kesintisi yapılacak.

Yaşlılık ve Engelli Aylığı: 65 yaşını doldurmuş, hiçbir sosyal güvencesi ve herhangi bir geliri olmayan kişilere ödenen 65 aylığının 2022’de hem tutarı artacak hem de yararlanma koşulu değişecek. Aylıktan yararlanabilmek için gelirin asgari ücretin aylık net tutarının üçte birinden az olması gerekiyor. Buna göre 2022 yılında aylık geliri 1.417 liranın altında olanlar yaşlılık aylığı alabilecek. 65 yaş aylığı memur maaş katsayısındaki artışa göre belirleniyor. Buna göre 2022 yılında yaşlılık aylığı 1.131 liraya çıkacak. Yeni senede engellilere ödenen maaşlar da engellilik durumuna göre 865 lira ile 1.298 lira arasında değişecek.