Kıdem tazminatı fonu nedir? Kıdem tazminatı kalktı mı 2020? Kıdem tazminatı fonu ne zaman yasallaşacak?

Tamamlayıcı emeklilik sistemine ilişkin yeni kanunun yürürlüğe gireceğinin Cumhurbaşkanı tarafından açıklanmasının ardından, çalışanlar kıdem tazminatıyla kazanılmış haklarının akıbeti konusunda kafa karışıklığı yaşadı. Emeklilik sisteminde yapılacak düzenlemeyle kıdem tazminatında kazanılmış hakların korunması planlanıyor. Kıdem tazminatına tabi geçmiş döneme ait hakları aynı şekilde ve aynı şartlara tabi olarak korunacak, denildi. Peki, kıdem tazminatı fonu nedir? Kıdem tazminatı fonu işçi için avantajlı mı olacak? İşte kıdem tazminatı fonu hakkında merak edilenler…

KIDEM TAZMİNATI FONU NEDİR 2020?

1 Ocak 2022 tarihinde hayata geçirilmesi planlanan kıdem tazminatı fonuyla ilgili iki formül üzerinden bahsediliyor. Birinci formülde, çalışılan her yıla karşılık verilen 30 günlük ücret tutarındaki kıdem tazminatının 19 gününün mevcut sistemdeki gibi devam etmesi, 11 gününün ise kıdem tazminatı fonuna devredilmesi öngörülüyor. İkinci formülde ise kıdem tazminatı fonu için yüzde 6 oranında prim kesilecek. Bunun 4 puanı işveren, 0.5 puanı işçi priminden oluşacak. Devlet 1 puan katkıda bulunacak. Vergi indirimi yoluyla da 0.5 puanlık ilave prim katkısı yapılacak. Böylece toplam prim tutarı yüzde 6 olacak.

Mevcut işçiler birinci formülde zorunlu olarak yeni sisteme geçecekler. İkinci formül benimsenirse mevcut işçiler isterlerse yeni sisteme geçecekler. 1 Ocak 2022 tarihinden sonra işe girenler ile bu tarihten sonra iş değiştirenler ise yeni sisteme tabi olacak.

YENİ KIDEM TAZMİNATI FONUNUN FARKI NE?

Lider Hukuk Bürosu Avukatı Zafer Binici yeni kıdem tazminatı fonu düzenlemesiyle ne gibi değişiklikler olacağını aktardı.

Lider Hukuk Bürosu Avukatı Zafer Binici, "Yürürlükte olan mevzuat gereği kıdem tazminatından tamamen işveren sorumlu. Getirilmesi planlanan düzenlemede ise işçinin maaşından her ay yüzde 3 kıdem tazminatı kesintisinin fona aktarılarak iş akdi sona erdiğinde doğacak işverenin yükü yükü yarı yarıya azaltılıyor" dedi.

Avukat Binici, yürürlükte olan mevzuat gereği kıdem tazminatı fesih ile alınması gereken toplu ödeme niteliğinde olduğunu ve işçi, işveren bünyesinde çalıştığı her bir yıl için 30 günlük ücret aldığını belirtti. Binici, getirilmesi planlanan düzenlemede ise bir yılını tamamlayan çalışanın 19 günlük ücretini kıdem tazminatı olarak alacağını, kalan 11 günün ise fonda tutulmaya devam edilerek emeklilik sistemine entegre edileceğini söyledi.

Avukat Zafer Binici, "Yürürlükte olan mevzuat gereği kıdem tazminatı çalışanın fesih tarihindeki son ücreti üzerinden hesaplanmaktadır. Getirilmesi planlanan düzenlemede ise her ay maaşta yapılacak kesintiler fonda biriktirilecektir.

Bir örnek üzerinden açıklamak gerekirse, 11 yıldır bir işyerinde çalışan işçi 2025 yılında işten ayrıldı. Birinci formül yürürlüğe girerse, 12 yıllık kıdem tazminatı kapsamında, işçi işverenden her yıl 30 gün üzerinden, kıdem tazminatı fonunun yürürlüğe girmesinden sonraki 4 yıllık kıdem tazminatının karşılığı olarak da her yıl için 19 gün üzerinden hesaplanan kıdem tazminatı alacak. 1 Ocak 2022-31 Aralık 2025 tarihleri arasındaki çalışmalarının karşılığı olarak her yıl için 11 günlük kıdem tazminatı da fonda birikecek. Bu tutar ise emeklilik tarihinde alabilecek.

İkinci formülün benimsenmesi durumunda, işçi 31 Aralık 2021 tarihine kadar olan kıdem tazminatını mevcut işverenden alacak. 1 Ocak 2022 tarihinden sonra fonda biriken parasını ise emeklilikte alacak.

KIDEM TAZMİNATI FONU FAYDALARI NELERDİR?

‘’Zaman Aşımı Söz Konusu Olmayacak"

Avukatı Zafer Binici zamanaşımı ile ilgili kısmı ise şu şekilde açıkladı: "Yürürlükte olan mevzuat gereği kıdem tazminatına hak kazanmak için 4857 sayılı İş Kanuna dayalı bir çalışan olmak gerekmektedir. Esnaf işletmesinde, ev hizmetlerinde çalışanlar, çıraklar, sporcular gibi iş kanuna tabi olmayan hizmet sözleşmesi ile çalışanlar kıdem tazminatı alma hakkı bulunmamaktadır. Getirilmesi planlanan düzenlemede İş Kanununa tabi olmayan çalışanlara yönelik hak sağlanması sağlıklı olacaktır. Yürürlükte olan mevzuat gereği kıdem tazminatına hak kazanabilmek için aynı işveren yanında en az 1 yıl çalışmak gerekmektedir; ancak getirilmesi düşünülen düzenlemede yılı doldurmamış olsa bile çalışılan gün sayısına göre prim fon hesabında kalmaya devam edecektir. Yürürlükte olan mevzuat gereği kıdem tazminatı talebinin iş akdinin feshinden 5 yıl içinde ileri sürülmemesi durumunda alacak zaman aşımına uğramaktadır. Yeni sistemde fona devir sağlandığından zaman aşımı söz konusu olmayacaktır. Yürürlükte olan mevzuat gereği her ne kadar kıdem tazminatı imtiyazlı ve öncelikli bir alacak olsa da işverenin batması, iflas etmesi gibi durumlarda alacağın tahsil edilememe riski bulunmaktadır. Getirilmesi planlanan düzenlemede ise devlet garantili fona devir sağlandığından alacağın tahsil edilememe riski bulunmamaktadır."

Çalışan İstifa Ettiğinde Bireysel Fon Hesabındaki Tutarlar Kazanılmış Hak Olacak

Yeni modelde, yüzde 5,33 kıdem hakkı eski kıdem tazminatı hükümlerine uygun olarak korunurken yüzde 3 işveren katkısı çalışanın bireysel fon hesabına aylık olarak yatırılacak. Böylece çalışan, sözleşmesi kıdem tazminatını hak edecek şekilde sonlandırılmış ise yüzde 5,33 (19 gün) kıdem tazminatını alacak, yüzde 3'lük prim de fon hesabında tutulacak.

Bir çalışanın iş veya hizmet sözleşmesi, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebeplerle sona ererse çalışılan iş yerindeki süreler için işveren katkı payı ile devlet katkısı toplamının yüzde 50'si TES sigorta hesabına aktarılacak, yüzde 50'si çalışanın hesabında kazanılmış hak olarak tutulacak.

Çalışan istifa ettiğinde bireysel fon hesabındaki tutarlar kazanılmış hak olarak kendisinde kalacak.

İş veya hizmet sözleşmesi 1 yıldan daha az sürede ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebeplerle veya istifa yoluyla sona ermişse çalışanın işveren katkı payı ile devlet katkısı toplamının yüzde 50'si TES sigorta hesabına aktarılacak.