Okulun ilk günlerinde bu alışkanlıkları kazanmalı
Çocuklara, hayatlarına değer katacak bazı temel alışkanlıkların kazandırılması gerekir. Okuldan ve anne-babadan beklenen en önemli katkılardan biri budur. İşte hayatımızı kolaylaştıracak birkaç temel alışkanlık örneği…
Alışkanlık, öğrenme yoluyla kazandığımız sürekli ve düzenli davranışlardır. Bir davranış, alışkanlık haline geldiğinde, kişiliğimizin bir parçası olur ve hayatımızı kolaylaştırır. O alışkanlığı yerine getirdiğimizde huzurlu, getirmediğimizde huzursuz oluruz. Dolayısıyla, çocuklara, hayatlarına değer katacak bazı temel alışkanlıkların kazandırılması gerekir. Okuldan ve anne-babadan beklenen en önemli katkılardan biri budur. İşte hayatımızı kolaylaştıracak birkaç temel alışkanlık örneği…
1. Sorumluluklarını yerine getirme alışkanlığı
Çocuklar yaşlarına uygun sorumluluklar kazanmalıdır. Bu, onların kişilik gelişiminde çok kritik bir değerdir. Kişisel sorumluluklarını üstlenmeyen çocukların gelecekte bir çok açıdan sorunlar yaşaması kaçınılmazdır. O nedenle, çocuğun tüm ihtiyaçlarını giderip onların hayatlarını fazlaca kolaylaştıran aşırı koruyucu ebeveyn tutumları çok risklidir. Oda toplama, çanta hazırlama, yemeğini yeme, ödevini yapma gibi temel sorumluluklar çocuklar tarafından düzenli olarak yerine getirilmelidir. Anne-babalar da bu sorumlulukları hatırlatmak ve küçük destekler vermekten öte sürece müdahale etmemelidir. Öyle ki, sorumluluğunu yerine getirmediğinde de sonuçları ile karşı karşıya kalmasına izin verilmelidir. Ancak, çocuğun sorumlulukları, onunla birlikte konuşularak belirlenmeli ve bunlar bir kağıda yazılarak görebileceği bir yere asılmalıdır. Böylece, küçük hatırlatmalara duyulacak ihtiyaç azaltılmalıdır.
2. Ödev yapma alışkanlığı
Çocuğun kazanması gereken en temel sorumluluk ve alışkanlıklardan biri ders çalışma ve ödev yapma alışkanlığıdır. Buna karşın bir çok ebeveynin ortak sorunudur ders çalışmama ve ödev yapmama. Sürekli şikayet konusudur ve çözüm üretme konusunda da en zorlayıcı durumlardan biridir. Okulun başlarında, çocukların bu alışkanlığını oturtması son derece önemlidir. Ödev yapma alışkanlığının kazanılması ile ilgili olarak okulun ilk günlerinde, süreden çok düzenliliğe öncelik verilmelidir. Bir günde saatlerce çalışmak yerine, her gün az süreyle çalışmak çok daha doğru bir başlangıç olur. Öğretmenlerin de ilk günlerde ödevlendirmede aşırıya kaçmamaları gerekir. Anne-babaların, ödev yapma konusunda çocuklara verecekleri mesaj, “Sen ödevlerini yap, daha sonra da birlikte bakalım.” şeklinde olmalıdır. Çocuğun, ödevi kişisel bir sorumluluk olarak algılaması ve kendi başına yapmaya çalışması gerekir. Anne-babalar ikinci aşamada devreye girebilirler.
3. Çalışma planı alışkanlığı
Zamanı etkin şekilde kullanmak, modern dünyanın en önemli yeterliliklerinden biridir. Zamanı etkin kullanmak da planlı çalışmayı gerektirir. Bu nedenle, bir çocuğun kazanması gereken en önemli becerilerden biri planlı çalışmadır. Gün içerisinde yapması gerekenleri belirli bir sıra ve düzen içerisinde yapma alışkanlığını kazanması hayatını oldukça kolaylaştıracaktır. Çocukla birlikte oturup masa başında o gün yapması gerekenler üzerinde konuşulmalı ve belirli bir sıraya koyarak kağıda yazılmalıdır. Dikkat edilmesi gereken kritik nokta, bu planların çok fazla ayrıntı içermemesidir. Çocuklar için 3 ya da 4 aşamalı bir planlama yeterlidir. Sürekli ayrıntılı bir planlama yapılırsa çocuk için uymak zor olacak bu da onda başarısızlık duygusunun gelişmesine yol açacaktır.
4. Ajanda tutma alışkanlığı
Çocuklara, onların da hoşuna gidecek küçük bir ajanda alınmalı ve ajandayı nasıl kullanacağı anlatılmalıdır. Gün içinde yapacaklarını buraya yazması istenmeli ve bir süre ajandayı etkin şekilde kullanıp kullanmadığı kontrol edilmelidir. Ajanda kullanmaya özen göstermesi halinde, çabası övülmelidir. Alışkanlığın daha yeni kazanılmaya başlandığı dönemlerde zaman zaman ajanda kayıpları yaşanabilir. Bu durumda çocuğa kızmak yerine yeni bir ajanda alarak uygulamaya devam edilmelidir. Bir davranışın, becerinin alışkanlığa dönüşmesi kolay değildir. Zamana yayılmış tekrarlar gerekir. Bu süreçte de bazı hatalar ve eksiklikler olabilir.
Anne-babaların bu tür aksamaları abartmamaları ve hatta çoğu zaman görmezden gelmeleri daha iyi olacaktır. Ancak, alışkanlığın kazandırılmasından da vazgeçmemeleri gerekir. Bir diğer nokta da, alışkanlık kazandırmak adına, çocuğun oyun oynama ve eğlenme hakkını ellerinden almamaktır.