Yüzde 60’ın geçmişi
.
Vatan Haber
AKP’nin ulaşmış göründüğü yüzde 54’lük oy oranı, serbest seçimler tarihimizdeki en yüksek oran değil. Demokrat Parti 1954 seçiminde yüzde 57,6 oranında oy aldı.
Demokrat Parti (DP) ilk serbest seçim sayılan 1950 seçiminde yüzde 52,7 ile iktidar oldu, 1954’te yüzde 57,6’ya yükselerek hâlen de DP’de olan rekoru kırdı...
Girdiği üçüncü seçimde ise DP’ye ciddi bir seçmen uyarısı gelmiş, 1957’de oy oranı yaklaşık 10 puanlık düşüşle yüzde 47,9’a inmiştir. Seçmen çok açık bir şekilde uyarmış ve ardından 27 Mayıs 1960 askeri darbesi gelmiştir...
1965’te, darbe ortamından belli bir serbestliğe geçişin sandığa yansıması Demirel’in Adalet Partisi’nin (AP) aldığı yüzde 52,9’luk oydu. 1969’da da seçmenden uyarı geldi, AP’nin oyu yüzde 46,5’e indi ve ardından 12 Mart 1971 askeri müdahalesine toslandı.
Demirel’in bundan sonraki, Doğru Yol Partisi (DYP) olarak, 1991 seçim galibiyetinin oy oranı yüzde 27’dir. 1969’dan itibaren halk, yönetme ehliyetini tekrar Demirel’e vermemiştir.
1983’te, 1981 darbesinin tepkisi Turgut Özal’ın Anavatan Partisi’nin (ANAP) aldığı yüzde 45,1’lik oydur. Özal rüzgârına rağmen, ANAP’ın bir sonraki seçimde, 1987’de aldığı oyun oranı yüzde 36,3’e düşmüştür.
Merkez sağın güçlü partileri, AP-DYP’nin de ANAP’ın da bir patlamayla doğma, hemen ardından inişe geçme ve tasfiye olma süreçlerinin, tıkanma noktalarının benzerliği gibi halkın beklentilerini karşılamadaki zaafları ve sonunda demokrasiyi duvara çarptırmaya katkıları, görmek isteyenlere çok şey anlatıyor.
CHP’nin 1961’de hemen darbe sonrasında yüzde 36,7 ile seçim galibi olmasının tahlile gelir bir tarafı yok. Ama Ecevit’in CHP’si 1971 darbesi sonrasında 1973’te yüzde 33,3’le birinci oldu, 1977’de de “Kıbrıs” etkisi ve Ecevit rüzgârıyla yüzde 41,4’e ulaşarak ikinci galibiyetini aldı.
Seçmen tam 22 yıl sonra, uzun siyasi ve ekonomik krizlerin ardından 1999’da Ecevit’e tekrar birincilik verdi, sadece yüzde 22,2 ile...
Serbest seçimler tarihimizde seçmenin ana eğilim ve beklentileri, askeri darbelere tepkisi, temel bir hat izliyor. Bu hatta “demokrasi” 1950’den beri en önemli yeri tutuyor.
AKP’nin üç genel seçimde aldığı oy oranlarını da tekrarlayalım:
2002: Yüzde 34,43 (ikinci CHP 19,41)
2007: Yüzde 46,58 (ikinci CHP 20,88)
2011: Yüzde 49,80 (ikinci CHP 25,98)
2007’de AKP’nin yaptığı sıçrama gibi, 2011’de CHP’nin yükselişi de seçmenin esas olarak gösterdiği yönün çok açık ifadeleridir.
Şimdi “yüzde 60” gibi bir oranı telaffuz edebilmek için de halkın altmış yıldır ısrarla tekrarladığı taleplerini bugün ve yarının koşullarıyla kavramak gerekiyor.