Savaş alanı ekonomi
.
Herhalde hiç kimse Türkiye ile Rusya’nın birbirlerine füze fırlatmasını beklemiyordur. Böyle temennileri olan vardır, mesela IŞİD ve aynı hatta duranlar.
Ama Ankara ve Moskova’da, bir sıcak çatışmaya doğru gidişi kışkırtacak kadar aklını yitirmiş kimse yoktur.
Ama Rusya bir savaş alanı seçti ve o alanda ilerliyor. Bu alan ekonomi ve Türk-Rus ekonomik ilişkileri.
Türkiye Rusya’ya tarım ürünleri ve tekstil dahil çok sayıda mal satıyor. Türk müteahhitler Rusya’nın dört köşesinde çalışıyor. Rus turistlerin Türk ekonomisine katkıları milyar dolarla ölçülüyor.
“Ortak çıkar” alanında da doğal gaz var, Rus doğal gazının Batı’ya ulaştırılması projeleri var. Bir de nükleer santral var.
Saydıklarımızın doğal gaz kısmı iki taraflı kayıp hanesine girer. Nükleer santral Rusya’nın kaybı hanesine yazılır. Diğer ekonomik konuların hepsi ise Türkiye’nin kayıp hanesindedir.
“Dış politika”nın ne olduğu anlatılırken, uzun zamandır “yüzde 90’ı ekonomi olmuştur” fikri tekrarlanıyor. Dış politikaya ekonomik çıkarların hakim olması aslında geçen yüzyılda gerçekleşti. Bunun en büyük tecrübe alanı da Ortadoğu petrolü oldu.
Türkiye’nin son dönemdeki dış politika hamlelerde “ekonomik çıkar” konusunun ön planda olmadığı gibi bir izlenim var.
Bunun iki örneği de, Türkiye’nin dış ticareti açısından önemli sayılan ve gelişen iki pazarın, Mısır ve Suriye’nin durumları gösteriliyor.
Ankara, Suriye’deki Esad yönetiminin değişmesini Ortadoğu politikasının ana unsuru haline getirince bu pazar sıfırlanmıştı.
Aynı durum, Mısır’da Sisi darbesine tepkide Türkiye neredeyse tek başına kalınca ortaya çıktı ve bu ülke de artık Türkiye açısından “gelişen” bir pazar değil.
Ankara-Moskova gerilimiyle yaşanabilecek ekonomik sorunlar tabii ki Mısır ve Suriye’de yaşananların çok daha üzerindedir.
Türk ekonomisindeki siyasi kaynaklı sorunlardan söz ederken kuşkusuz, Güneydoğu’da yaşanan savaş halini de hatırlamak gerekiyor. Böyle bir savaş oluk oluk para harcanmasını gerektirdiği gibi, bölge ekonomisinin de ağır sarsıntılar yaşaması anlamına gelmektedir.