Barajın telafisi

Hükümetin yüzde 10 seçim barajına dokunmayacağı anlaşılıyor. Daha önce yapılan yüzde 5-7 tartışmaları böylece noktalanmış oldu.

Yüzde 10 seçim barajının getirilmesinin gerekçesi “siyasi istikrar” olmuştur. Siyasi istikrarsızlık denilen durum, oyların dağılması nedeniyle tek parti hükümetlerinin kurulamaması, koalisyon uzlaşmalarına mecbur kalınmasıdır. Koalisyonlara katılan küçük partilerin girdikleri hükümette temsil ettikleri oy desteğinin üzerinde etkinlik sahibi olması da siyasi istikrarsızlık nedeni olarak görülmüştür.

Yüzde 10 barajı şartı, ilke olarak siyaset alanını daraltan, temsil eksikliği yaratan bir kısıtlamadır. Son seçimde Meclis’te temsil oranının, bu kısıtlamaya rağmen yüzde 95 gibi bir düzeyde olması o günün koşullarının bir ürünüdür.

Barajın fazla dillendirilmeyen, ama en başından beri var olan gizli gerekçesi de Kürt partilerinin parti olarak Meclis’te temsil edilmemelerini sağlamaktır. Ancak koşullar değişti, Kürt partileri bağımsız adaylar yoluyla bu kısıtlamayı kendi açılarından etkisiz kıldılar.

Türkiye milletvekilliği

Yüzde 10 barajının yüksekliği küçük partilere hayat hakkını kısıtlasa bile resmi kayıtlara göre Türkiye’de şu anda yasal 73 siyasi parti bulunuyor.

Bu partilerin Meclis’teki üçü, yüzde 10 barajını aşıyor, biri yüzde 7 ile baraj altında kalmasına rağmen gereken temsili sağlıyor, 4-5 parti ise yüzde 1-2’lik oranlarda. Yüzde 1’in yaklaşık 400 bin oy olduğunu da hatırlayalım.

“Siyasi istikrar”ı sallamadan hem temsili artırmak, hem siyasetin alanını genişletmek, hatta “renk” katmak için daha önce de tartışılmış bir yol vardır, “Türkiye milletvekilliği”.

Mevcut sistemdeki 550 milletvekilinin yanına 100 kişilik bir “Türkiye milletvekilliği” eklenebilir. Seçime katılan her siyasi parti 100 kişilik bir liste de açıklar ve seçim sonucunda her siyasi partinin aldığı oy oranına göre bu 100 milletvekilliği dağıtılır.

Yüzde 3 alan 3 vekil sokar, yüzde 1 alan bir vekil sokar. Oy oranları yüksek partiler de kendi oranlarına göre daha çok vekil getirir, siyasi istikrar bozulmaz, temsil de yüzde yüze çıkar.

Siyaseti canlandırmak her zaman faydalıdır, yurttaşların siyasete daha çok katılması da demokratik eğitimin önemli bir parçasıdır.