Pilot eksiği ne seviyede, bir savaş pilotu nasıl yetişiyor?
.
Hem yurt içi hem de sınır ötesinde sürekli operasyon yapan Hava Kuvvetleri’nde, 15 Temmuz sonrası ortaya çıkan pilot açığının oransal boyutunu yazının sonuna bıraktım.
Önce, bir savaş pilotunun yetişme sürecinin detayları...
İlk durak Çiğli
Hava Harp Okulu’nu bitiren teğmenin pilotluk yolu İzmir’den başlıyor.
Çiğli Uçuş Okulu’nda üç uçak tipiyle uçuşları tamamlamak gerekiyor savaş pilotluğu yolunda ilerleyebilmek için.
İlki, havacıların ‘pır pır’ dediği, pervaneli, jet motoru olmayan ‘başlangıç’ uçağı.
İkincisi, ‘temel’ eğitim jeti.
Üçüncü uçak da, F-5’lerin silahsız versiyonu olan T-38.
Türk Yıldızları’nın da akrobasi gösterilerinde kullandığı bu jetler ile ‘tekâmül’ aşamasının tamamlanmasının ardından teğmenler brövelerini takıyor ve pilot oluyorlar.
Burada üç - beş satırla özetlediğime bakmayın... Çiğli Uçuş Okulu’ndaki bu eğitim süreci iki yıla yakın sürüyor.
Çiğli’ye gelen bir teğmen, üç uçak tipinde toplam 200 - 220 saat uçtuktan sonra pilot olabiliyor.
İş, pilot teğmenlik sertifikasını almakla bitmiyor tabii.
İkinci durak Konya
Çiğli’ye gelen her teğmenin yola devam etmesi diye bir durum da yok.
Eğitimlerde başarısız olanlar eleniyor. Bazıları da helikopter ya da nakliye uçağı pilotluğuna ayrılıyor.
Dönemlere göre farklılık gösterse de, ortalamaya bakıldığında Çiğli’ye gelenlerin ancak yarıya yakını ‘uçucu’ olabiliyor. Bunlardan jet pilotluğunu başarabilenlerin sayısı ise çok daha az.
Çiğli aşamasında ‘savaş pilotluğu’ alanında başarılı olan teğmenlerin ikinci durağı Konya...
Teğmenleri Konya’da bekleyen aşama, Av Bombardıman Okulu’nda taktik ve harbe hazırlık eğitimleri.
Burada iki tip uçak var: F-5 ve F-4’ler.
131 ve 133’üncü filolardaki bu eğitimler sırasında, pilot teğmenlerin bir kısmı F-5, bir kısmı da F-4’lere ayrılıyor.
Konya’daki, havadan havaya ve havadan yere, gerçek mühimmat ile atışlı eğitim uçuşları yaklaşık 6 ay sürüyor.
Savaş pilotluğu başlıyor
Harbe Hazırlık Filosu’ndaki eğitimi başarılı tamamlayan F-5’çiler, kıta görevinde genellikle F-16’ya geçiyor.
Bu aşamayı F-4 ile bitirenler ise F-4 2020 filolarında görevlendiriliyorlar.
Anlattığım bu uçuş süreçlerinde, yerde sürekli olarak teorik eğitimler de sürüyor.
Simülatör uçuşları, yıllık sağlık muayeneleri, acil durum nöbet eğitimleri vb noktaları da ekleyelim...
Konya’da başarılı olup kıta görevine başlayan harbe hazır pilotun göreve başladığı filodaki ilk bir senesi de yine eğitim mahiyetinde geçiyor. Çömezlik dönemi diyebileceğimiz bu ilk yılın ardından artık görevler başlıyor.
‘Fantom’ ve ‘Savaşan Şahin’ler ile yapılan hava operasyonlarında görev alma aşamasına işte böyle ulaşılıyor.
4 yıl harp okulu, ardından da 3 yıl süren bahsettiğim bu yoğun ve zorlu sürecin sonunda teğmenlik bitiyor, üsteğmenlik dönemi geliyor.
Meslek yaşamı boyunca eğitimleri bitmeyen savaş pilotları işte bütün bu aşamaları başarıyla tamamlayarak yetişiyor. Bir savaş pilotunun devlete maliyetinin milyon dolarlar ile ifade edildiğini de not düşeyim...
Dünya standartı 2, mevcut durum 0.8
Dünyanın önde gelen ülkelerinin hava kuvvetlerinde geçerli olan standart, ‘uçak başına minimum 2 pilot’.
Türk Hava Kuvvetleri’nde, yıllardır 1.6 seviyesindeydi bu oran.
Yani uçak başına bir buçuktan biraz fazla. Şöyle ifade edelim; 100 savaş uçağınız varsa, 160 savaş pilotunuz hazır...
Tahmin edeceğiniz gibi, bu durum 15 Temmuz 2016 öncesinde geçerliydi.
Şu andaki oran 0.8.
Yani uçak başına 1 pilottan az.
Başka bir deyişle, 100 uçağınız varsa, aynı anda ancak 80’i havaya çıkabiliyor. Envanterinizdeki jetlerin yüzde 20’sini kullanamıyorsunuz demek bu.
Hava Kuvvetleri işte bu tabloyu eskiye döndürmek, hatta eskisinden de daha iyi seviyeye çıkartmak için çalışıyor şimdi.