İsrail, Kuzey Irak; dün, bugün...
.
Gerçi Mesud Barzani öne sürdüğü bir dizi şartın kabul edilmesi halinde erteleyebileceğini açıkladı ve böylece geri adım atabileceğinin ilk işaretini vermiş oldu ama Bağımsız Kürdistan için referandum meselesi hâlâ sıcaklığını koruyor.
İsrail faktörü
Belki dikkatinizden kaçmıştır. O yüzden tekrar etmekte fayda var.
Birkaç gün önce İsrail’den gelen haber aynen şöyleydi:
“İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun, Irak’ta bağımsız bir Kürdistan devletinin kurulmasını desteklediklerini söylediği öne sürüldü.
Netanyahu’nun, bir grup Amerikalı siyasetçiyle sohbetinde, İsrail’in Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin düzenlemeyi planladığı referanduma dair pozisyonunu anlattığı belirtiliyor.
Jerusalem Post gazetesinin haberine göre, İsrail Başbakanı söz konusu açıklamayı geçen hafta ülkeyi ziyaret eden 33 kişilik bir Cumhuriyetçi Kongre üyesi heyetiyle bölgesel meselelerin ele alındığı bir görüşmede yaptı.
Jerusalem Post’a konuşan bir kaynak, Netanyahu’nun görüşmede Irak’ta bir Kürt devleti konusunda ‘olumlu yaklaşımını’ dile getirdiğini söyledi. Buna göre Netanyahu, Kürtler için “Bizim değerlerimizi paylaşan cesur, batı yanlısı bir halk” ifadelerini kullandı.
Jerusalem Post, Netanyahu’nun en son 2014’de Tel Aviv’deki bir konuşmasında ‘İsrail’in Kürtlerin bağımsızlık arzusunu desteklemesi gerektiğini’ söylediğini ve bu konu hakkında o günden bu yana ilk kez yorum yaptığını yazdı.
20 yıl önceki MİT raporu
İsrail’in Irak’ın kuzeyinde bağımsız bir Kürdistan kurulmasına destek vermesi kimileri için sürpriz olabilir ama Ankara için hiç de şaşırtıcı değil bu durum.
Nedenini anlatayım.
Yaklaşık 20 yıl önceydi... 96-97’ler…
Sönmez Köksal Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Müsteşarı’ydı.
MİT o dönem, Milli Güvenlik Kurulu’na (MGK) bir rapor sunmuştu. Kısa ama önemli o raporun başlığı “İsrail’den Kuzey Irak’a göç”tü.
İstihbarat Teşkilatı, devletin zirvesine, “İsrail’den Kuzey Irak’a sistemli, düzenli bir göç hareketi var” bilgisini sunuyordu.
Geçmiş gün; detayları hatırlamıyorum ama İsrail’in Irak’ın kuzeyine gönderdiği insanların sıradan, kol gücüyle çalışan işçiler olmadığını tahmin etmek güç değil.
İsrail Devleti’nin o senelerde Kuzey Irak topraklarına attığı tohumların, 20 yıl sonra bugün kök salmış ağaçlara dönüşmüş olduğunu da öyle…
Dolayısıyla Benyamin Netenyahu’nun Bağımsız Irak Kürdistanı projesine destek vermesinde, Iraklı Kürtlere övgüler sıralamasında şaşılacak hiçbir şey yok.
Bilek güreşini kim kazanacak?
Referandum gündemi, Ankara ile Barzani arasındaki sıcak ilişkileri tehdit ediyor.
ABD Yönetimi de Bağımsız Irak Kürdistanı’na sıcak bakmıyor, destek vermiyor. En azından açıktan…
Rusya’nın ise Irak Bölgesel Kürt Yönetimi ile yakın ilişkileri Molla Mustafa Barzani dönemine dayanıyor.
Moskova konuyla ilgili dikkatli bir dil kullanıyor ve Iraklı Kürtlerin komşularının hassasiyetlerini gözetmesi noktasına vurgu yapıyor.
İran referanduma, dolayısıyla bağımsızlık projesine karşı olduğunu gizlemiyor.
Bu tabloya bakıldığında İsrail’in desteği en azından yakın vadede çok da belirleyici olacakmış gibi durmuyor.