Seyahat Alışkanlıkları Araştırması, her 10 kişiden 9’unun her gün araç kullandığını gösterirken, sonuçlar 2021’de kişisel araçla seyahat talebinin önemli ölçüde arttığını gösteriyor.

Salgın seyahat alışkanlıklarını değiştirdi, pandemi dönemi yaşanan sağlık kaygısı insanları toplu taşımadan uzaklaştırarak özel araç kullanımına yöneltti. Söz konusu tatil olduğunda uçak, otobüs ve tren yolculuklarının yerini özel araçla yapılan seyahatler aldı. Salgın sonrası otomotiv sektöründeki değişen tüketici alışkanlıklarını inceleyen Teknoloji şirketi Osram’ın araştırması 2021 yılı Haziran ayında yapıldı. Katılımcıların yüzde 89’unun uzun yolculuklarda özel araçla seyahati tercih ettiği belirlendi.

En sık yaşanan sorunlar

Seyahat Alışkanlıkları Araştırması’nın kontrollü seyahat etmekten, dijitalleşmeye, teknoloji kullanmaktan risk yönetimine varana kadar seyahat alışkanlıklarında birçok yeni sayfa açacağına dikkati çeken Osram Türkiye, Ortadoğu ve Afrika’dan Sorumlu Pazarlama Müdürü Yasmin Özpamir şu bilgileri verdi:

“Araç kullanımda en çok yaşanan sorulara da ışık tutan araştırmaya göre yüzde 76 oranıyla lastik inmesi en büyük sorun olarak dikkat çekerken onu yüzde 46 oranıyla akü bitmesi takip ediyor. Özel araçlarda güvenliğin ön planda olduğunu vurgulayan araştırma, araç sahiplerinin yüzde 48’inin seyahate çıkmadan önce mutlaka araç bakımı ve lastik kontrolü yaptırdığını ortaya koyuyor.”

Çok fonksiyonlu ürünler tercih ediliyor

Araç kullanımındaki yardımcı ürünlerin kullanışlı ve çok fonksiyonlu olmasının tercih sebebi olduğunu belirten Özpamir, sözlerini şöyle sürdürdü

‘‘Kullanıcılar araçlarında kullandıkları ürünlerin çok fonksiyonlu olmasını tercih ediyor, bir ürünü satın alırken faydasının maksimum olmasına dikkat eden kullanıcılar araç kullanımında ortaya çıkacak ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak karar veriyor.”

Osram’ın geliştirdiği; AirZing Mini, TYREinflate ve BATTERYcare ailesi ile uzun yolculuklarda sürücülerin yanında olduğunu söyleyen Özpamir ,”Pandemiyle birlikte hayatımızın en büyük önceliği olan havanın hijyeni sorununa AirZing Mini ile çözüm oluyoruz. TYREinflate 450 kompresör ile tam inik lastiğin 3,5 dakikadan daha kısa sürede kolaylıkla şişirilmesini sağlıyor. BATTERYcare ailesi ile akü bitme ve şarj problemine çözüm olan OSRAM akü boşalmalarında aracın kolayca çalıştırılması için güvenli, kompakt ve ekonomik bir çözüm sunuyor. Şimdi de gece sürücülere ideal görüş elde etmeleri için geliştirdiğimiz Osram Night Breaker 200 ürünü ile üç kata kadar daha fazla parlaklık ve yüzde 20'ye kadar daha fazla beyaz ışık sağlayacağız.”

Yeni alınan ÖTV matrah güncellemesi kararıyla bazı markaların baz modellerinde fiyatların bir miktar gerilemesi bekleniyor. Yapılan güncelleme ile birlikte bazı modellerde % 16'ya varan indirim imkanları doğdu. . Otomotiv sektörünü hem sıfır hem 2.el araç satışlarında hareketli günler bekliyor. VavaCars Pazarlama Direktörü Alper Karaer sıfır araç alımında 4 noktaya dikkat çekti: “Yeni araç tarafında talep zaten alım güçlüğünden dolayı uzun zamandır ekonomi sınıfına kaymıştı. %16 civarında gelen vergi indirimi talebin sınırlı bir kısmını işaret ediyor. İkinci sorun indirimin geldiği segmentteki araçlarda yeterince stok olmamasında. Üçüncü bir nokta ise bu indirimi tüm markaların tüm modellere uygulamayacak olması. Yani bu indirimi tüketiciye yansıtıp yansıtmamak yine satıcıların elinde. Son olarak enflasyon ve döviz kurlarının artmaya devam ettiği bir senaryoda hızla değişen matrahlar tekrar aşılacak ve araç tedariki yapılana kadar aynı modeller tekrar eski vergi matrah düzeylerine dönecektir.”

Haziran’da 2. el büyüdü

İkinci el pazarında Haziran ayında bir önceki aya kıyasla %90 büyümeyle 575 bin adet 2. el satışı gerçekleşti. Ocak-Temmuz döneminde %12 civarında fiyat artışı yaşandı. Özellikle bu fiyat artışı son 2 ayda büyük ivme kazandı. İkinci el pazarında yüksek oranda artan bir talebin altının çizilmesi gerektiğine değinen VavaCars Pazarlama Direktörü Alper Kararer “İkinci el fiyatları genel olarak yeni araç fiyatlarından etkilenir. Fakat bu sadece fiyatla ilgili değil arz ve taleple de ilgili bir konudur. Şu anda teorik olarak sınırlı sayıda marka ve modelde indirim varmış gibi görünse de pratikte oluşacak talebi karşılayacak kadar araç olmadığı için zaten müşterilerin talebi yeni araçlarla karşılanamayacak. Bu da ikinci ele yönelik talebin devam etmesini sağlayacak.” dedi. İkinci el satıcılarının bu durum karşısında beklenildiği gibi büyük bir indirime gitmeyeceğini belirten Karaer, “İkinci elde bir fiyat düşüşü öngörülmese de VavaCars olarak müşteri beklentilerine cevap vermek adına araç satış fiyatlarımızda düşüşe gittik, kampanyalı olarak satışa sunduğumuz modeller ve markalarla ÖTV indirimi sürecinde müşterilerinn beklentisini karşılıksız bırakmak istemedik.” dedi.

2. el fiyatlandırma şirketi Cardata’nın Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, binek otomobil alım-satım işlemlerinde geçerli olacak ÖTV matrah limitlerinin değiştirilmesi ile ilgili değerlendirmelerde bulundu. Yalçın, “Yüzde 80’lik ÖTV diliminde yer alıp fiyatı 320 bin TL olan bir araç bu güncellemeyle yüzde 50’lik ÖTV dilimine girip fiyatı 265 bin TL’ye inecek. Bu güncelleme bu düzenlemeden önce fiyatı 276 bin TL ile 320 bin TL arası olan araçları etkiliyor. Fiyatı 320 bin TL’nin üstündeyse indirim yok” dedi.Yapılan düzenleme ile birlikte yüzde 50’lik ÖTV dilimine giren araç sayısı artacağına dikkat çeken Yalçın, “Yüzde 50’lik ÖTV dilimine giren araç sayısının artmasıyla birlikte fiyatlar bir miktar geri gelecek. Bazı 0 km araç modellerinde ÖTV diliminin değişmesiyle birlikte yüzde 16 civarında indirim olacak. Bu indirimle 300 bin TL’lik bir aracın fiyatının yaklaşık 50 bin TL düşmesi anlamına geliyor. Örneğin; bugün 301 bin 900 TL olan Renault Megane Sedan Joy 1.3 TCE EDC versiyonu yeni matrah ile yüzde 80’den 50 dilimine düşecek. Böylece aracın fiyatı da yaklaşık 250 bin TL’ye inecek” diye konuştu.

Hibrit araçlarda 60 bin TL düşüş

“Daha önce sınırda olan birçok modelde kayda değer düşüşler olacak. Fiyatlarını güçlükle alt dilimde tutan markalar da bu güncelleme ile rahatladı” açıklamasını yapan Yalçın, hibrit araçlarda ise 50-60 bin TL’ye varan bir düşüş yaşanacağını vurguladı. “Yüzde 45 ve 50 ÖTV diliminde neredeyse hiç araç kalmamıştı” ifadelerini kullanan Yalçın, “Yerli üretim araçların çoğu yüzde 80’lik ÖTV dilimine giriyordu. Güncellemeden önce B segmentinden araç satın alabilme gücü olanlar artık bir üst segmentteki C segmentindeki bazı modelleri satın alabilecek. Güncellemeyle birlikte bazı B segmenti satışları C segmentine kayacak. C segmentindeki tıkanıklık biraz olsun bazı modellerle aşılacak” dedi.

2. elde fiyatların düşmesi iki ayı bulur

“Kurlar artmaya devam ettikçe ve bu yüzden araç maliyetleri yükseldikçe, matrahlar 3-4 ay sonra yine düşük kalacak” açıklamasını yapan Yalçın, söz konusu düzenlemenin ikinci el araçlara yönelik etkisine de değindi. Yalçın, “İkinci el araç fiyatlarına bu ÖTV matrah güncellemesinin hemen kısa vadede bir etkisi olmaz. Yani ikinci el araç fiyatları hemen düşmez. Zaten ikinci el fiyatlarındaki düşüş de -ki o da bazı modellerde- C ve B segmenti ikinci el araçlarda olur. O da bazı modellerinde. Ama fiyatların düşmesi hemen olmaz, iki ayı bulur, o da yüzde 2-3’ü geçmez. Ayrıca yüksek maliyetli ikinci el araç satın alana bayi ve galeriler, fiyatların düşmesiyle ellerindeki ikinci el araçlar sıfır fiyatlarından yüksek kalacak. Buna dayanamayacak olan bayi galeri ve esnaf fiyatları aşağı çeker ikinci elde. Gücü olan çekmez. 3-4 ay daha bekler ki tekrardan sıfır araç fiyatları yeniden yükselsin” diye konuştu.

Otomobilde matrah güncellendi, fiyatlar düşecek. Değişikliği içeren Cumhurbaşkanlığı Kararı Resmi Gazete'de yayımlandı. Yetkililer bazı otomobillerin fiyatlarında yüzde 3.3 ile 16.6 arasında indirim beklendiğini vurguladılar. Yeni düzenlemeye göre 1600 cc silindir hacmine kadar, yüzde 45 ÖTV dilimindeki matrah limiti 85 bin liradan 92 bin TL'ye çıkarıldı. Matrah limiti 85 bin lirayı geçip 130 bin lirayı geçmeyen ve yüzde 50'lik ÖTV limitinde yer alan motorlu araçların yeni matrah limiti ise 92 bin – 150 bin TL arasına yükseltildi. Motor silindir hacmi 1600 cc’yi geçen, 2000 cc’yi geçmeyen otomobillerde ise vergi matrahı 85 bin – 135 bin TL aralığından 114 – 170 bin TL aralığına yükseltildi. Araçlarda uygulanan yüzde 45, 50 ve 80'lik ÖTV dilimlerinde değişiklik yapılmadı.

Hibritte indirim var

Yeni uygulamayla bazı modellerde fiyatlar bir miktar geri çekilecek. Yüzde 80’lik ÖTV dilimine giren bazı otomobiller yeni uygulamayla 50’lik dilime gireceğinden 310-320 bin TL bandındaki araçların fiyatı 252 bin TL’ye kadar inebilecek. Bunlar arasında Renault Captur, Seat Arona, Ford Puma gibi modeller var. Elektrikli ve hibritlerde de matrahın artmasıyla birlikte bazı model fiyatlarında yaklaşık 50 bin TL üzerinde gerileme bekleniyor. Markalar matrah artışına giren modellerin fiyatlarında ayarlamaya giderken 2. el araçlarda da fiyat gerilemesi öngörülmekte. Ancak pazarda çip krizinden dolayı sıfır km araç arzında zorluklar yaşanıyor. Fiyatlarda gerileme öngörülmesine rağmen araç bulunurluğunda problemler sürüyor.

Bir önceki yıla oranla yüzde 28’lik bir daralma yaşayan ikinci el otomotiv sektöründe bayram dönemi yoğunluğu yaşanıyor.

2021 yılının ilk 6 ayında 3 milyon adede ulaşan ikinci el otomobil satışlarında, özellikle küresel çip krizi sebebiyle yıl sonuna kadar önemli oranda artış meydana geleceği öngörülüyor. 2plan İcra Kurulu Başkanı Orhan Ülgür, bayram döneminde ikinci el otomobil satışlarında hareketlilik başladığını, showroom ve telefon trafiğinin arttığını dile getirdi. Ülgür 2021 yılının ilk altı ayı için ise şu değerlendirmede bulundu:

“Pandemi ve sıfır otomobil kampanyalarının sürdüğü Ocak ve Şubat aylarında durgun bir seyir izleyen Pazar, Mart ayıyla birlikte mevsimsel satış adetlerini yakalayarak toparlanmaya başlamıştı. Piyasa, Mayıs ayında uygulanan kısıtlama dönemi sonrası Haziran ayıyla birlikte gerek fiyat gerekse satış adedi olarak hızlı bir yükseliş trendine girdi. Fiyatların yükselişine baktığımızda ise 21 Mart sonrası hızlı kur artışını takiben sıfır otomobil satan markaların fiyatlara arka arkaya zam yapmaları neden oldu. Şimdi ise kampanyalarının sona ermesi ve sıfır otomobillerdeki yükselen fiyatlar, tüketiciyi yeniden ikinci el otomobile yöneltti. Showroom trafiği arttı. Ayrıca telefonlarımız da susmuyor.”

Çip krizi 2. eli güçlendiecek

Otomobil üretimini yavaşlatarak tedarik sorunlarına yol açan çip krizinin bir süre daha devam edeceğinin öngörüldüğünü söyleyen Ülgür, otomobil arzında sorunların devam etmesiyle ikinci el otomobillerin değerleneceğini belirtti. Özellikle 1-3 yaş aralığındaki araçların tercihte ön plana çıkacağını ve fiyatlarının daha da yükseleceğini ifade eden Ülgür, kurlardaki yukarı-aşağı aşırı hareketler ve olası sıfır araç ÖTV barem düzenlemelerinin de ikinci el otomobil satışlarında yılın ilk yarısından daha yüksek bir oranda gerçekleşmesinin beklendiğini söyledi.

Faizler yüksek seyrediyor

Orhan Ülgür, 2021 yılında kredi faiz oranlarının ise oldukça yüksek olduğunu sözlerine ekleyerek “Aylık ortalama yüzde 1.75-2 aralığındaki faiz oranları kredi kullanımını cazip kılmıyor. Diğer yandan Temmuz ayı başında, kredi vadelerindeki düzenleme ve kredi kullanım oranlarının düşürülmesi pazarı olumsuz etkiledi. Vadelerin kısalmasının yanı sıra, ödenecek peşinatların da artmasıyla birçok satış iptal oldu. Sektörün daha iyi bir geleceğe ulaşması için finansal çözümler konusunda mutlaka farklılık yaratılması gerektiğini düşünüyorum.” diye konuştu.

Ticaret Bakanlığı, ikinci el araç alım-satımıyla ilgili yeni bir düzenlemeye imza attı. 8 yaş ve 160 bin km'nin altındaki araçlara ekspertiz raporu zorunluluğu getirildi.

Ticaret Bakanlığı'nın imza attığı yeni düzenlemeyle birlikte, 8 yaş ve 160 bin km'nin altındaki araçların alım satımında ekspertiz raporu zorunlu hale getirildi. 31 Temmuz 2021 tarihine kadar, ikinci el araç alım satımı yapan işletmelerin Yetki Belgesi alması gerektiğini vurgulayan Otomerkezi CEO'su Ali Karakaş, geçtiğimiz yıl gerçekleştirilen araç satışlarının yüzde 60'ının kayıt dışı olduğuna dikkat çekti. Uzun yıllardır ikinci el araç pazarının regülasyonlara kavuşturulması için çalışmalar yapıldığını dile getiren Karakaş alınan kararı desteklediklerini söyledi.

Güven duygusu artar

Düzenlemeyle tüketicilerin ikinci el araçlara olan güven duygusunun artacağını ifade eden Karakaş "İkinci el araç pazarına olan ilgiyi artıracak bu gelişme, sıfır kilometre araç satın almayı düşünenlerin kararını etkilemeyecek, ikinci ele yönlendirmeyecektir. Sıfır kilometre araçlardan ikinci el araçlara bir talep geçişi beklemiyoruz. En yüksek talep halen 7-12 yaş arası ve 70 bin TL-140 bin TL fiyat etiketine sahip otomobillerde. 8 yaşından daha yaşlı araçlara herhangi şekilde garanti vermek ise mümkün değil, bu sebeple yapılan düzenleme gerçekçi. En önemli unsur, kademeli şekilde sektörün kurumsallaşmasında ve yeni standartlara ulaşılmasında önemli bir rol üstlenecek." ifadelerine yer verdi.

Ekspertiz oranları artacak

Pilot Garage Genel Koordinatörü Cihan Emre, tüketicilerin uzun yıllardır yaşadığı tedirgin ve güvensizliğin son bulması adına alınan kararın sevindirici bir gelişme olduğunu dile getirdi. Emre, "İkinci ele olan talep, asli işi ikinci el araç alım satımı olmayanların da pazara dahil olmasını, yeni hileleri ve dolandırıcılık vakalarını da beraberinde getirdi. 2020 yılında yaptığımız ekspertiz işlemlerinde ortalama her 100 araçtan 9'unun pert (ağır hasarlı) olduğunu tespit etmiştik. Düzenlemeyle ikinci el araçlara duyulan güven artacak." dedi. Satışı yapılan 8,2 milyon aracın yüzde 65'i ekspertiz işlemine tabii olurken, düzenlemeyle birlikte bu oranın uzun vadede yüzde 95'e ulaşacağını öngörülüyor.

Türkiye’de şirket filolarında büyüme gözleniyor. Özellikle büyük ölçekli firmaların etkisiyle hibrit ve elektrikli araç uyumu da hızlanıyor.

Filo dünyasında yaşanan değişimin fotoğrafını çeken Arval Mobility Observatory Araştırması için 250’si Türkiye’den olmak üzere 20 farklı ülkeden toplamda yaklaşık 5.200 filo yöneticisi ile görüşme gerçekleştirildi. Araştırma sonuçları beş ayrı başlıkta ülkemizdeki filo kullanım alışkanlıklarını da yansıtıyor. Türkiye’de şirket filolarında büyüme göze çarparken, özellikle büyük ölçekli firmaların etkisiyle hibrit ve elektrikli araç uyumu hızlanıyor.

Filolar büyüyor

Araştırmaya göre Türkiye’de ortalama kurumsal filo büyüklüğü ortalama 44 adetten 69 adete yükseldi. Bununla birlikte 2021 Mobilite ve Filo Barometresi sonuçları filo yöneticilerinin önümüzdeki döneme iyimser baktıklarını da ortaya koydu. Araştırmaya katılanların yüzde 71’i önümüzdeki üç yıl içerisinde filolarında büyüme bekliyor. Bu oran geçtiğimiz yıl ise yüzde 48 seviyelerindeydi. Küçük ölçekli işletmelerde bu büyüme beklentisi %42 seviyelerindeyken, büyük ölçekli şirketlerin %100’ü filolarında büyüme bekliyor.

Covit ihtiyacı artırdı

Araştırmanın sonuçlarına göre büyüme beklentilerinin temel unsurları ise COVID-19 nedeniyle çalışanlara güvenli bir ulaşım aracı sunmak (%66) ve şirket araç kullanımına ihtiyaç duyulan yeni bir proje ya da büyüme olması (%66) şeklinde gerçekleşti. Ayrıca çalışan bağlılığının artırılması gibi İK ile ilgili gereklilikler (%38) de ön plana çıktı. Şirketlerin ortalama araç kullanım süresi de binek araçlarda 4,8 yıldan 2,9 yıla düştü. Bu sonuç, şirketlerin daha fazla kısa ve orta vadeli kiralamayı tercih etmeye başladığını gösteriyor.

Operasyonel kiralamaya ilgi

Şirketlerin araç finansman tercihlerinde ilk sırada %39 ile peşin satın alma yer alırken, operasyonel kiralama %16’lık bir paya sahip. Özellikle büyük ölçekli şirketlerde bu oran %22’lere yükseliyor. Araştırmaya katılan şirketlerin %76’sı önümüzdeki üç yıl içerisinde filolarındaki operasyonel kiralamanın artacağını belirtiyor, geçen yıl ise bu oran %40’tı. Operasyonel kiralamanın daha az tercih edildiği 1-9 çalışanı olan küçük ölçekli işletmelerin %51’i operasyonel kiralamayı artıracaklarını belirtirken; 10-99 çalışanı olan orta ölçekli şirketlerde bu oran %84’e, 250 ve üzeri çalışanı olan şirketlerde ise %100’e yükseliyor.

Çevreci olmak istiyorlar

Son dönemde artan çevresel etkiye kurumların verdiği önemin artmasıyla birlikte şirketler de bu konuda üstüne düşeni yapmak istiyor. Araştırmada ortaya çıkan önemli başlıklardan biri de, şirketlerin hibrit ve elektrikli araçlar gibi çevreci alternatiflere yönelmek istemesi oldu.Araştırmaya göre 2020 yılında her 10 şirketten neredeyse 7’si hibrit, plug-in hibrit araçları filosuna dahil etti ya da önümüzdeki 3 yıl içerisinde dahil etmeyi planladığını belirtti. Oysa geçen yıl yalnızca her 10 şirketin 3’ü bu seçenekleri değerlendiriyordu.Yüzde 100 elektrikli araçların ise önümüzdeki 3 yıl içerisinde filolardaki oranında ciddi bir ilerleme kaydedeceği belirtildi. 2019 yılındaki sonuçlara göre, hali hazırda %100 elektrikli aracı kullanan veya önümüzdeki 3 yıl içerisinde şirket filolarına dahil etmeyi planlayan şirketlerin oranı %30 iken, 2020 yılında bu oran %62’ye yükseldi.

Filo araçları telematik kullanıyor

COVID-19 aynı zamanda hayatımızdaki dijitalleşmenin de hızlanmasını sağladı. Bu bağlamda Türkiye telematik kullanımında ilk sırada yer aldı. Araştırmaya göre Türkiye’deki şirketlerin %81’i filolarında telematik kullanıyor. Bu oran ile Türkiye, araştırmanın gerçekleştirildiği ülkeler arasında kullanımda ilk sırada yer alırken; bu oran binek araçlarda %79 iken, hafif ticari araçlarda %45 olarak görünüyor.