Turkcell ’Telefon bankacılığı yapalım’ derken mi ortaya çıktı?

Mehmet Emin Karamehmet ile konuşurken Turkcell’in ortaya çıkışına da değinmiş, Karamehmet’in Genel Enerji’deki ortağı Mehmet Sepil ile Murat Vargı’nın hikayelerinin birbirine çok benzediğini aktarmıştım. Ancak dün Burhan Karaçam aradı ve o hikayeye itiraz etti. 1987 ile 1999 yılları arasında Yapı Kredi Bankası Genel Müdürlüğü yapan Karaçam ’Türkiye, Turkcell’in ortaya çıkış hikayesini yanlış biliyor “ diyerek anlatmaya başladı.

Bana söylediklerini özetleyerek aktarıyorum.

” 1988 yılı sonu, sanırım aralık ayıydı. Murat Vargı benden randevu istedi. Biz o zaman Beyoğlu Tünel’deki eski binadaydık. (Şu an Turkcell’in kullandığı bina) Kendisi ile tanışıklığım vardı. Bizim organizasyonlarda kullandığımız şişme çadır işlerini yapmışlardı. Kayınpederi de Pamukbank’ta etüd ve organizasyon bölümünün başkanıydı. Ayrıca ortaklarından biri olduğu Penta Tekstil de kredi verdiğimiz bir kuruluştu. Atladı geldi. Ericsson’dan bir hak aldığını, hangi kapıyı çaldıysa kimsenin ilgilenmediğini, kendisine verilen zamanın daraldığını, ancak elindeki hakkın çok büyük değer taşıdığına inandığını söyledi. 522’li o iri araç telefonlarının yerini alacak, daha küçük, elde kolay taşınabilecek bir haberleşme sisteminden sözediyorduk. Biz de o dönemde telefon bankacılığında müthiş bir atılım içindeyiz. Alo Banka ve Alo 24 markaları bizim tescilli markalarımız. Telefon bankacılığında önemli fırsatlar var ve bunu görebiliyoruz. Düşünün telefon bankacılığı ile haftada 40 bin yeni müşteri kazanıyorduk. Öyle bir dönem. Acaba bu sistemden telefon bankacılığı uygulamasında istifade edebilir miyiz diye düşündüm. Müşteriler en çok bakiye ve çeklerinin sorgusunu yapıyorlardı. Bu telefonu ne bileyim 200 bin özel müşterimize verebilir miyiz diye düşündüm. Kapalı devre bir network kurarak sadece Yapı Kredi müşterilerine özel böyle bir telefon sistemi oluşturup rekabette daha da öne geçebilirdik. Plan mantıklı geldi. Durumu öncelikle Osman Berkmen’e anlattım. Konu, dinledikten sonra Osman Berkmen’in de aklına yattı. ’Bunu Mehmet Emin Bey’e de aktaralım’dedik ve ikimiz Karamehmet’in yanına çıktık. Karamehmet’e konuyu açarken yanımızda Murat Vargı yoktu. Karamehmet de planı dinledikten sonra ’Yapın’dedi. Telefon bankacılığının büyük fırsatlar taşıdığını biliyordu. Çünkü biz müşteriyi şubeden uzaklaştırmak, şubesiz bankacılık yapmak istiyorduk. Elde taşınan bir telefon da bu iş için ideal bir araçtı.

Karaçam’ın aktardıkları ilginç değil mi?

Turkcell’i ortaya çıkaran yolda, Çukurova kurmaylarının öncelikle telefon bankacılığı operasyonunda büyüyebilmek için Vargı’nın projesine sıcak baktıkları anlaşılıyor. Karaçam’ın sözlerine göre sonradan boyutları değişse de işin bir bankacılık hizmeti parolası ile başladığı sonucu çıkıyor.

Karaçam’la konuştuktan sonra Murat Vargı’yı da aradım. Murat Vargı Turkcell tarafından tarihe not düşmek üzere hazırlanan “Ahizeden cebe bir Telefon Hikayesi” adlı kitapta Turkcell’in ortaya çıkış hikayesini aktardığını söyledi. Kitap sanırım çıkmak üzereymiş. Kendisinin kaleme aldığı ’cep telefonu Türkiye’ye nasıl geldi’bölümünün konuyu özetlediğini sözledi. Vargı’nın konuyu aktarış biçimi, Burhan Karaçam’ın aktarış biçimi ile tam örtüşmüyor. Konuyu bir de ondan dinleyelim:

Cep telefonunda da Avrupa’daki ilk özel servis şirketi, İsveç’de kurulmuş olan Comvic idi. Comvic CEO’su Torsten Pres, çok ileri görüşlü bir girişimciydi. Fırsatı görmüştü. Çeşitli ülkelerde; Yunanistan, Tayvan ve bu arada Türkiye’de operatör lisansı alma imkanlarını araştırmaya başladı. Tesadüfler Torsten Pres ile beni bir araya getirdi. Kendisi ile tanışmamız 1988 yılında oldu. Ancak Türk bürokrasisini, yani PTT ve Ulaştırma Bakanlığı’nı operatör lisansı konusunda ikna etmek kolay olmadı. Dönemin Ulaştırma Bakanlığı 450 hertzde hizmet veren, daha eski olan analog sistemini seçmişti. Bu arada idareler, operatörlere karşı şartları ağırlaştırmaya ve daha önce altyapı karşılığında verilen lisanslara ilaveten para istemeye başladılar.

Comvic ile İsveç’de çalışma imkanı bulamayan, Türkiye’de kurulu Ericsson şirketi müdürlerinden Johan Bruce ve Ersin Pamuksüzer de, PTT’ye GSM sistem kurma ve operatör arayışı içerisindeydiler. 1990 yılında Zürih’de Ericsson’dan Ersin Pamuksüzer, Torsten Pres ve ben bir toplantı yaparak ortak olma hususunda anlaştık. Torsten’in fikri; yatırım maliyetinin ağır olması ve geniş bir alanda GSM hizmet istasyonlarına ihtiyaç olacağından, bize altyapıda yardımcı olabilecek, büyük networke sahip bir bankayı da yanımıza ortak almaktı. Bu düşünce ile o zamanki Yapı Kredi Bankası Genel Müdürü Burhan Karaçam ile görüştük. Düşüncemiz, ana şehirlerdeki bazı banka şubelerini baz istasyonu olarak kullanmak ve ortak olarak Yapı Kredi Bankası’nın gücünden istifade etmekti. Ancak banka yönetimi ve bilgi işlem bölümü bu önerimize sıcak bakmadı. Bu arada işin çapını anlamak açısından ben Türkiye’de düzenli olarak pazar araştırmaları yaptırıyordum ama açıkçası tam bir tahmin de alamıyordum.

1992 yılında, iİhale sürecine gelindiğinde PTT idaresi, lisans vermeye sıcak bakmayıp gelir paylaşımını önerdi ve ihale % 67 tutarında bir gelir paylaşım oranıyla bizim konsorsiyumumuzda kaldı. Son ihale sürecine girdiğimizde ise maalesef Comvic’in sahibi şirketini Teksaslı bir yatırımcı gruba sattı. Torsten Pres, senelerini verdiği koşuşturma sonucu 7’li baypas geçirdi ve ortaklıktan çekildi. Turkcell adını da o koymuştu. Bizim nihai ortaklığımız Çukurova, Ericsson, Telekom Finland ve Kavala olarak gerçekleşti ve ihaleye bu şekilde girdik.

Vargı, Yapı Kredi’ye altyapı desteği için gittiklerini, Karaçam’ın da ilk başta öneriye sıcak bakmadığını söylüyor.

İşin doğrusunu dinleyelim derken hem benim hem de sizin kafanız yine karışmış olmalı...