KKTC cazibe merkezi olmak için yatırımcı avına çıktı

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ekonomisinin, rekabetçi bir niteliğe kavuşması ve kendi ayakları üzerinde durabilmesi için özel sektör-kamu işbirliğinde yeni bir süreç başladı. Türkiye Odalar Borsalar Birliği’nin (TOBB) önerisi ile bir araya gelen sanayi, turizm ve finans sektörü temsilcileri ile siyasiler, KKTC Yabancı Yatırım Danışma Konseyi ilk toplantısını Girne’de yaptı. Toplantı sonrası açıklanan sonuç bildirgesinde kamudan beklentileri sıralanarak somut çözüm önerileri getirildi.

Yıllardır izolasyonlardan dolayı bir türlü yatırım çekemeyen Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), yabancılar için cazibe merkezi olmak amacıyla harekete geçti. Türkiye’de dev şirketlerin CEO’larının katılımı ile birçok kez bir araya gelen Yatırım Danışma Konseyi, bu kez KKTC’de toplandı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) önerisi ile Girne’de ilk toplantısını gerçekleştiren Yatırım Danışma Konseyi’nde, öncelikle ülkeye neden yabancı yatırımcıların gelmediğine vurgu yapıldı. Bu konuda en sert eleştiri KKTC’den sorumlu Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek’ten geldi. Yıllar önce belediye başkanlığı yaptığı dönemden örnek vererek eleştirilerine başlayan Çiçek, “Biz o dönemde İller Bankası’ndan daha fazla para alabilmek için nüfusu şişirirdik. Siz de nüfusunuz 250 bin mi, 270 bin mi, açık artırmaya çıkmış gibisiniz. Önce bunu netleştirin” diye konuştu.

Türkiye’nin KKTC’ye yönelik politikasının her zaman partiler üstü olduğunu belirten Çiçek, “Bizim KKTC ile ilişkimiz kardeşlik ilişkisidir, gönülden ilişkidir. Bir menfaat ilişkisi değildir. Buradaki toplantı da bir menfaat toplantısı değildir. Biz Türkiye’de yaptığımız doğruları tavsiye etmek, yanlışlarımızı ise ‘biz yaptık siz yapmayın’ demek için buradayız. Siyasette yol haritası tecrübelerdir. Tecrübe de millete ödettiklerimizdir. Buradaki kardeşlerimizin bedel ödemesini istemiyoruz” dedi.

KKTC’de iki noktanın mutlaka olması gerektiğini düşündüklerini belirten Çiçek, bunları şöyle sıraladı: “Adil ve kalıcı barışın tesis edilmesi, KKTC halkının refah seviyesinin yükseltilmesi.”

Türkiye’nin yüzde 16 oranında tasarruf yaptığını ancak bu tasarrufla yüzde 5 büyüme sağlanabildiğini belirten Çiçek, “Bizim yüzde 7 büyümemiz lazım. Bunun için de yabancı sermayeye ihtiyaç var. KKTC ise tasarruf yapamıyor. Devletin yatırım yapma şansı yok. Çünkü koskoca bir delik var. Burada nasıl bir direnç olduğunu da biliyoruz. Bunun için mutlaka yabancı sermaye çekmesi lazım. Ancak yabancı sermaye ürkektir. Bu sermayeyi çekmek için de iyi işleyen bir bürokrasi olmalıdır. Yabancıları çekebilmek için bürokrasisini ve hukuk altyapısını yeniden gözden geçirmelidir” dedi.

KTHY cenazesi nasıl kalkacak

Kıbrıs’la ilgili duyduklarının kendilerini üzdüğünü belirten Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek, KTHY örneğini verdi. Çiçek “Daha önce Türkiye ile bir ortaklık vardı. KKTC istediği için ayrıldık. Şimdi zarar büyüdü. 120 milyon dolara çıktı. KKTC Başbakanı İrsen Küçük 3 günde bir beni arıyor ‘Ne yapacağız’ diye soruyor. ‘Bu cenazeyi nasıl kaldıracağız’ diye düşünüp duruyoruz” dedi.

TOBB: Ambargo son bulmalı

KKTC’ye yatırım çekmek için atılması gereken adımların masaya yatırıldığı toplantıda konuşan TOBB ve DEİK Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu da KKTC’nin kendi ayakları üzerinde durabilmesi için Kıbrıs Türk halkına uygulanan ekonomik ve siyasi ambargonun son bulması gerektiğini söyledi. KKTC’de varolan ‘Mersin Gümrüğü geçilemez’ anlayışını değiştirmek gerektiğini belirten Hisarcıklıoğlu, “Tüm dünyadan ithalat yapan Türkiye’nin KKTC’den gelecek ürünlere sorun çıkarması düşünülemez. Bu imajı değiştirmek için ne yapılması gerekiyorsa hep birlikte yapmalıyız” dedi. Kıbrıs’ın en az iki sektörde ‘cazibe merkezi’ haline getirilmesinin önemini vurgulayan Hisarcıklıoğlu, KKTC için üçlü bir mekanizma önerdi: “Toplumun tüm kesimlerini bir araya getirecek, işleyen bir Ekonomik ve Sosyal Konsey, yabancı sermayenin sorunlarını ortaya koyacak Türkiye’deki Yabancı Sermaye Danışma Konseyi benzeri bir yapılanma ve KKTC yatırım ortamının iyileştirilmesi için Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu benzeri bir yapı.”

‘Ayakta durabilmemiz için Türkiye davayı sahiplenmeli’

KKTC Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu, Kıbrıs sorununun çözümsüzlüğü ve ekonomideki yapısal pek çok sorunun, KKTC ekonomisinin istikrarlı ve sürdürülebilir büyümesini engellediğini belirterek, Kıbrıs Türkünün ekonomik ve siyasi açıdan ayakta durabilmesi için Türkiye ekonomisi ve iş dünyasının davayı sahiplenmesi gerektiğini söyledi. KKTC Yabancı Yatırım Danışma Konseyi’nin ilk toplantısında konuşan Eroğlu, Kıbrıs sorununa çözüm bulunması dileğini ifade ederek, Kıbrıs Türk halkının 1974 öncesine götürecek, sosyo-ekonomik hayatını darmadağın edecek bir anlaşmaya onay vermelerinin mümkün olmadığını vurguladı. Eroğlu, toplantıdan çıkacak raporun önemini vurgulayarak, gerekli adımların atılmasını istedi. Toplantıda konuşan KKTC Başbakanı İrsen Küçük ise sürdürülebilir ekonomik kalkınmanın tesis edilebilmesi ve dış yatırımların ülkeye çekilebilmesi için gerekli tüm yapısal reformları sabır ve kararlılıkla yapmaya devam edeceklerini söyledi. Türkiye’nin deneyimlerinden faydalanarak ve AB ile Dünya Bankası;nın KKTC için yaptığı çalışmaları referans alarak KKTC’nin yatırımcı dostu bir ülke olması çabalarının aralıksız süreceğini vurgulayan Başbakan Küçük, yapısal reformların yatırım iklimini iyileştireceğine inandığını kaydetti.

İŞTE SONUÇ BİLDİRGESİ



Kredi maliyetleri düşürülmeli yeni bir havayolu kurulmalı



KKTC’DE düzenlenen toplantının sonunda bir sonuç bildirgesi de yayınlandı. Bildirgede, KKTC’nin uzun vadeli sürdürülebilir ekonomik kalkınması ve ada ekonomisinin rekabetçi yapıya kavuşması için ivedilikle yapılması gereken noktalar vurgulandı.

Sonuç bildirgesinde yatırım, iş yapma ortamının iyileştirilmesine gibi alanlara yönelik önerilerin bazıları ise şöyle sıralandı:

- KKTC’de banka kredi maliyetleri düşürülmeli.

- Dönmeyen banka kredileri konusunda yeni tedbirler alınmalı, bu konudaki hukuki alt yapı çalışmaları gözden geçirilmeli, gerekli tespitler yapılarak uygulamaya başlanılmalı.

- Bankalar, KKTC’deki mal varlıklarını da kredi karşılığı olarak kabul etmeli.

- Ulaştırma arzının artırılması için KTHY yerine, çoğunluk hissesi özel sektöre ait yeni bir havayolu şirketinin kurulması teşvik edilmeli.

- KKTC-Türkiye Cumhuriyeti firmaları arasında işbirlikleri ve yatırımlar teşvik edilmeli. Bu çerçevede, Türkiye Cumhuriyeti ile KKTC arasında karşılıklı yatırımların korunmasına ilişkin anlaşma bir an önce hazırlanarak uygulamaya konulmalı.

- Yatırımlarla ilgili vergi, resim, harç vb. oranlarında indirimler yapılmalı.

Bürokrasi azaltılmalı

- KKTC için hazırlanan “İş Yapılabilirlik Raporu” esas alınarak, yatırımcının önündeki bürokratik engeller kaldırılmalı, bürokrasinin etkin ve verimli işleyişi sağlanmalı, iş kurma işlemleri için gerekli izinlerin alınması ile ilgili idari prosedürler basitleştirilmeli.

- Yabancı yatırımcıların iştigal konusu olabilecek sektörlerde, pazara girişi zorlaştıran korumacı düzenlemeler yeniden değerlendirilmeli.

- Yabancılar için konut alımı ve tapu devri işlemleri kolaylaştırılmalı.

- AİHM tarafından yasal bir kuruluş olarak kabul edilen Taşınmaz Mal Komisyonu’nun fiziki ve personel kapasitesi artırılarak, Avrupa Konseyi tarafından yönlendirilen davaları hızla sonuçlandırabilecek hale gelmeli.

Türkiye’den elektrik ve su

- Serbest bölgelerin cazibesini artırmak için, serbest bölgelerin yasal ve fiziki altyapısı geliştirilmeli.

- Türkiye’den kabloyla elektrik enerjisi getirme projesi ivedilikle hayata geçirilmeli.

- Alternatif enerji kaynaklarına ilişkin yasal düzenleme yapılmalı, enerji kaynakları geliştirilmeli ve desteklenmeli.

- Türkiye’den boru ile su getirme projesi ivedilikle sonuçlandırılmalı.

- Yeşil hat tüzüğü ile ticareti artan ürünlere yönelik üretimlerin artırılması amacı ile meslek örgütleri ilgili sanayicilere gerekli teşvikleri sağlamalı.

- Yatırımda kullanılan enerji fiyatları rekabet edebilir düzeye indirilmeli.

- Liman hizmetleri rekabete açılmalı.

- Turizm çeşitlendirme çalışması yapılmalı.