Cari açığı Suriyeli turistler kapatıyor

Türkiye’ye gelen turist sayısı Mart’ta yüzde 26, Ocak-Mart döneminde ise yüzde 22.5 arttı. Ancak bu turizm verisinin içine Suriyeli göçmenler de dahil ediliyor ve dolayısıyla cari açık hesaplamasına kadar uzanan büyük bir istatistiki yanılgı yaşıyoruz.

Türkiye’nin 2013 yılı ilk çeyrek turizm rakamları dün açıklandı. Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı Mart’ta bir önceki yıl aynı döneme göre yüzde 26.06 artışla 1.84 milyon kişi olurken ilk çeyrekte yabancı ziyaretçiler yüzde 22.52 artışla 4.21 milyon kişi oldu.

Kağıt üzerinde harika bir performans...

Peki ya gerçekler...

Açıklanan verilere bakınca Suriye vatandaşları Türkiye’yi ziyaret eden yabancı turistler içinde Almanya ve Gürcistan vatandaşlarından sonra üçüncü sırada. Ocak-Mart döneminde Türkiye’ye 561 bin Alman, 332 bin Gürcü, 318 bin de Suriyeli turist girmiş.

Bu dönemde Rus turist sayısı bile 195 binde kalmış. İngilizler 130 bini ancak bulabilmiş.

4 milyon 214 bin yabancı ziyaretçi arasında Suriyeli vatandaşların oranı yüzde 7.55 gibi oldukça yüksek bir orana denk geliyor.

Bu aslında şu anlama geliyor.

Türkiye’nin turizm istatistiğinin yüzde 7.55’i fiktiftir.

Hatta bu iddialı oranı biraz daha ileri götürüp Gürcistan, Bulgaristan ve Yunanistan’dan günübirlik giriş yapanları da ekleyip daha yukarıya da taşımak mümkün.

Zincirleme veri hatası

Turist sayısının yanlış gösterilmesi turizm gelirine ve dolayısıyla cari dengeye kadar uzanan bir başka yanılgıyı da beraberinde getiriyor.

Konuyu yakından takip edenler hatırlayacaktır. TÜİK bundan kısa bir süre önce turizm gelirlerinde ciddi bir revizyona gitti. Daha önce 2012 yılı için 23.4 milyar dolar olarak açıkladığı turizm gelirini 29.4 milyar dolara, 4,1 milyar dolar olarak açıkladığı turizm giderini de 4.6 milyar dolara revize etti. Turizm gelirleri tek kalemde 5.9 milyar dolar birden arttı. Cari açık kabusu ile boğuşan Türkiye için harika bir gelişmeydi.

Gerçi kredi derecelendirme kuruluşları bu kağıt üzerindeki iyileşmeye kayıtsız kaldılar ama olsun...

Türkiye’de yıllarca turizm geliri kişi başına ortalama harcama üzerinden hesaplandı. Revize edilmeyen geçmiş yıl performansına bakınca Türkiye’ye giriş yapmış her bir turist başına ortalama 630 dolar gibi bir harcama yaptığı öngörüsü baz alınmış.

Dediğim gibi TÜİK bu işte bir hata olduğuna kanaat getirdi.

‘Marinalardaki turistin harcamasını unutmuşuz hesaba katmamışız’ dedi.

Paket tur harcamalarında Türkiye’ye kalan payı da hep az yazmışız kendimize haksızlık yapmışız denildi.

Cep telefonları ile Türkiye’de yaptıkları görüşmeler için ödedikleri para bile hesaba dahil edildi.

Bir iki kalem daha geliri yükseltici unsur bulundu ve turist başına harcama geçen yıl için 637 dolardan 798 dolara revize edildi.

Aynı şekilde 2011 turist başı gelir 637 dolardan 778 dolara, 2010 için de 630 dolardan 755 dolara yükseltildi.

Bu revizyon sayesinde de turizm geliri 2012 için 29 milyar 351 milyon dolar olarak yeniden hesaplandı.

Suriye’den gelenleri ne kadar turist olarak görebiliriz tartışmalıyız.

Bir bölümü mülteci kamplarında kalıyor, bir bölümü de Türkiye’nin diğer illerine dağılıyor. Ucuz işçi arayan pek çok işverenin Suriye’den gelenleri çalıştırdığını biliyoruz.

Yani bu kişiler bırakın Türkiye’ye turizm katkısı yapmayı, tam tersine burada para kazanıp belki hâlâ Suriye’de olan akrabalarına para gönderiyorlar.

Gömleği baştan yanlış iliklemeye başlarsan devamı da yanlış gelir.

TÜİK’in özellikle Suriye’den gelen turist istatistiğini ayrı bir kalemde değerlendirmesi gerçeğini tartışmalıyız.