Bir de Yandex’e sorun Google’ın bilemediğini belki o biliyordur...

Arama motoru denince ilk akla gelen isim kuşkusuz Google. Ancak Yandex’te biraz dolaşınca zengin bir içerik çıkıyor karşımıza. Özellikle trafik bilgisi kusursuz. İstanbul trafiğindeyseniz yolların durumunu bir de Yandex’e girip takip edin ve karşılaştırın, ne demek istediğimi anlayacaksınız.

Dil tercümesi, haritalar, alışveriş ve tabii ki search yani arama... Bunlar bir arama motorunun olmazsa olmazları. Arama motoru oluşturmak büyük bir algoritmik matematik bilgisi gerektiriyor. Çok üst düzey bir teknoloji ve ne yalan söyliyeyim Yandex’in Moskova’daki merkezine yaptığım ziyaretten önce bu konuda buluş liderliğinin hep Google’da olduğunu düşünüyordum. Mr Internet olarak bilinen Yandex’in CEO’su Arkady Volozh’nin sunumunu dinlediğimde çok şaşırdım. Çünkü tarihsel kronolojiye bakıldığında hemen hemen her alanda öncelik hep Yandex’te olmuş. Biraz Rus ekolünün pazarlamadaki zayıflığından mıdır yoksa Kıril alfabesinin zorluğundan mıdır nedir, öncülük yapmışlar ama Google kadar popüler olamamışlar. Ancak Rusya’da ve Kıril alfabesinin kullanıldığı ülkelerde pazarın hakimi Yandex.
Yandex, 2011 Eylül’ünde sessiz sedasız Türkiye pazarına girdi. Yakın geçmişte Mehmet Ali Yalçındağ’ı Yönetim Kurulu Başkanı olarak atayarak da Türkiye’de büyük bir atak yapmak istediklerinin sinyalini verdi. Hedefleri Google’ın tekelini kırmak. Türkiye’yi bir test merkezi olarak görüyorlar ve burada başarıya ulaşırlarsa başka ülkelerde Google ile rekabete girişmek için moral motivasyonları yükselecek.

4 bine yakın çalışanı bulunan Rus arama motoru Yandex’in merkezi Moskova’da. Şirketin Ukrayna ve ABD’de ise Ar-Ge ofisleri var. Yandex’in Türkiye operasyonunda ‘Başkanlık’ görevine getirilen medya dünyasının deneyimli ismi Mehmet Ali Yalçındağ ile Türkiye’den bir grup gazeteci Yandex’in Moskova’daki merkez üssünü ziyaret ettik.



Arkady Volozh, sunumunda öncelikle kendilerinin 1997, Google’ın ise 1998 doğumlu olduğuna dikkat çekiyor. Hemen tüm ürünlerde ilk uygulamalar hep Yandex’ten gelmiş. Hava durumu, trafik, alışveriş, e-posta, dil anlama teknolojisi gibi alanlarda öncelik almışlar. Bu arada Çek Cumhuriyeti’nde Seznam, Kuzey Kore’de Naver, Çin’de Baidu, ABD’de Bing diğer arama motorları olarak görünüyor. Hatta Çek Seznam’ın kuruluş yılı 1996, yani Yandex’ten de eski.
Bu 6 arama motoru tüm dünyanın başvuru kaynağı.

Volozh, “Havacılık sektörünü bir kenara koyarsak sadece 6 oyuncunun bulunduğu başka sektör yoktur” tespiti yapıyor.
Yandex’in Rusya’da liderliği Google’a kaptırmadığına dikkat çeken Volozh “Rusya’nın en çok izlenen televizyon kanallarından daha çok ziyaretçimiz var” diyor.

Arkady Volozh, diğer arama motorlarından farklarını anlatıyor: “Google ve Bing uluslararası çapta hizmet veriyor. Gerçek anlamda Türk kullanıcıları için arama hizmeti sunan bizden başka şirket yok.”

Pazara rekabet getirdik şimdi bekleyip göreceğiz

Google, Rusya’ya gelip yüzde 30’a yakın pazar payı almış. Arkady Volozh bunu yörünge modeli olarak tanımlıyor ve aynı şeyi Google’ın hakim olduğu pazarlarda kendilerinin de başarabileceğini belirtiyor. Türkiye’deki hedefleri de en az yüzde 30 pazar payı. Bu payı da rakiplerinde olmayan, kendilerini ayıran servislerle elde etmek istediklerini belirtiyor. Volozh, “Google 2011 Eylül’üne kadar Türkiye pazarında rakipsizdi. Biz pazara rekabet getirerek üzerimize düşen görevi yaptık. Şimdi bekleyip kullanıcıların nasıl bir tavır sergileyeceklerini göreceğiz” diyor.

“Yüzde 99 pazar payı olan bir rakiple mücadele etmek için elimizde sihirli değnek var mı?” sorusuna Arkady Volozh, şu yanıtı veriyor: “Bunun cevabı kesinlikle bizim sunduğumuz servisler olacaktır. Türkçe içerikle geliştirdiğimiz ve önümüzdeki dönemde pazara sunacağımız servisleri Türk kullanıcıların benimsemesi bizim için sihir etkisi yapacaktır, buna inanıyoruz. Burada bizim için önemli olan Türk kullanıcıları memnun etmek, onların en kısa sürede aradığına ulaşmasını sağlamak. Bunu gerçekleştirdiğimiz zaman çift haneli pazar payını yakalayacağız. Ardından da başta reklam ürünlerimiz olmak üzere Türkiye pazarında gelir getirici iddialı işlerin altına imza atmayı planlıyoruz. Bizim rekabetimiz reklamveren için de faydalı olacak. Sonuçta pazarı hareketlendirdik.”

Yan masadaki zayıf kişiyiz ama...

Doğan Grubu’ndaki görevlerinden birer birer ayrılıp Yandex Türkiye’nin Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı üstlenen Mehmet Ali Yalçındağ, bu kararı ile sadece medya sektöründekileri değil, Google’ı da şaşırtmış vaziyette.

Yandex yatırım yaptıkça Google’ın da yatırım yapmak zorunda kalacağını anlatan Yalçındağ, Türk internet kullanıcılarına bir seçenek sunduklarının altını çiziyor ve şöyle konuşuyor:

“Yıllardır pazarda tek oldukları için yemekte patates var dediklerinde onu yiyordunuz. Ama artık yemekte patatesin yanında et de var. Düşünün 150 kiloluk kaslı birisiniz ve kahveye gittiğinizde hemen çayınız önünüze gelir. O Google... Yan masada ise zayıf biri var ki o da biziz. Ancak ben o kahveyi tanıyorum. Burada lokal davranma sözü verdik. Bir Türk şirketi olarak faaliyet gösteriyoruz ve tabii ki vergimizi de Türkiye’de veriyoruz. Bu bile tek başına pazara gönderdiğimiz bir mesajdı.“

Arama motoru reklam payını hızlı artırıyor

Google, Türkiye’de vergi ödemediği için hesaplarını gizliyor ama pazara ilişkin bir not: İnternet reklam pazarının büyüklüğü 750 milyon TL civarında. Bunun yaklaşık 450 milyon TL’si hergün ziyaret edilen www.gazetevatan.com gibi internet sitelerine verilen reklamlardan oluşuyor. Kalanını ise arama motoruna verilen reklamlar kapsıyor.

Trafik bilgisi çok iyi ideal güzergahı çıkarıyor

Yandex bir arama motoru ve verdiği bazı özel hizmetlerle fark yaratıyor. Bunların başında kuşkusuz trafik bilgisi var. Daha önce çok kişiden duymuştum, Yandex’in İstanbul’un trafiğine yönelik infosunun İBB’den daha iyi olduğunu. Arkady Volozh, bunun sırrını şöyle aktardı:

“Filo takip şirketleri ile anlaşmamız var. 3 binin üzerinde GPS’li kurye İstanbul’da dolaşınca biz de en sağlıklı bilgiye ulaşabiliyoruz. Onların bir yerden bir yere gitme süratine bakarak yolun açıklık durumunu görebiliyoruz. Ayrıca telefonunu açıp bilgisini bizimle paylaşan kullanıcıların hızına bakarak da bilgi sahibi oluyoruz. Böylece güvenilir trafik bilgisi verebiliyoruz”
Bu arada Yandex İstanbul’un trafik bilgisini vermenin dışında gideceğiniz yeri yazdığınızda size en ideal, trafiği en az yoğunluktaki ulaşım hattını da gösteriyor. Yani bir çeşit akıllı navigasyon cihazı gibi hizmet veriyor.

Twitter arşivi de iddialı

Bunun dışında Yandex’in twitter arama hizmeti de ilgi çekici olabilir. Twitter hesabım yok ancak kullananlardan bildiğim twitter’da en fazla 10 gün öncesine kadar arşiv tutuluyor. Oysa Yandex twitter aramasına girip aylar önce bir konu ile ilgili yapılmış tüm yazışmaları bulup çıkarabiliyorsunuz. Üniversite ve bölümler hakkındaki arama, Ramazan’daki iftar saatleri gibi hizmetler de oldukça dikkatli ve özenli çalışılarak hazırlanmış bilgiler. Volozh, şu an Moskova’da hizmet veren taksi hizmetini de İstanbul’a uyarlayabileceklerini söylüyor. Moskova’da 300 binin üzerinde kullanıcı taksiye ihtiyacı olduğunda kendisine en yakın taksiyi Yandex sayesinde görüp çağırabiliyor.