70 milyar dolarlık çelikten dev kale
.
İstanbul altın üssü olmak için kolları sıvadı. Yenibosna’da Kuyumcukent’in yanına kurulacak yeni Kıymetli Taşlar Piyasası’nın içine 1.600 ton altın saklama kapasiteli çelik kale yapılıyor
Türkiye altın sevdası yüzünden dünyanın en büyük altın ithalatçılarından biri. Türk insanının yastık altında ciddi bir altın rezervinin olduğu biliniyor. Tahminlere göre Türkiye’de yastık altında en az 5 bin ton altın var.
Türkiye bir tasarruf aracı olarak yastık altında tuttuğu altının ekonomik bir değer olduğunu geç de olsa farketti. Altının yastık altında atıl olarak kalmasındansa ekonomiye kazandırılması için bankalar liderliğinde bir hareket başladı. Altına faiz dönemi ile birlikte pek çok kişi altınını götürüp bankalara teslim etti.
Ancak Türkiye bununla da yetinmeyip kıymetli madenler ve kıymetli taşlar alanında büyük bir merkez olma yolunda da çok önemli adımlar atıyor.
Geçen hafta içinde Kuyumcukent Gayrimenkul Yatırım ve İnşaat Şirketi (KUYAŞ) ile Borsa İstanbul (BİST) arasında bir borsa binası yapımı için sessiz sedasız bir sözleşme imzalandı. Ancak bu bina öyle herhangi bir bina olmayacak. İçinde tam tamına 1.600 ton altın ve elmas gibi değerli madeni saklayacak bir merkez, daha doğrusu çelikten bir kale olacak.
Kale niye kuruluyor?
Şu an altının gramı 90 liradan işlem görüyor. 1.600 ton demek 144 milyar TL ya da 70 milyar doların üzerinde bir ekonomik büyüklüğü ifade edecek. Bir başka şekilde bakılacak olursa tüm Türkiye’de evlerde yastık altında ya da kadınların kollarını boyunlarını süsleyen altın miktarının üçte biri tek bir merkezde toplanmış olacak.
Önceki gün Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Turhan ile bir iftar yemeğinde buluştuk. Söz Kıymetli Madenler Borsası’na geldi. Aslında şu an İstanbul Karaköy’de halen faal olan bir piyasa var. Ancak fiziki kapasitesi çok düşük. Bu piyasanın yerini alması için Yenibosna’da inşa edilen yeni Borsa’da 1.600 tonluk saklama kapasitesi olacağını Turhan açıkladı.
Bu büyüklüğe ulaşınca, başta Ortadoğu olmak üzere bölgenin altın talebini karşılayacak, fiziki yakınlığı ile güvenlik sorunu aza inmiş bir merkez de oluşturulmuş olacak. Turhan, bu çelikten kale ile Merkez Bankası’nın başka ülkelerde tuttuğu rezervlerin bir bölümünü de Türkiye’ye çekmeyi hedeflediklerini söyledi. Halen Merkez Bankası’nın 20.6 milyar dolarlık altın rezervi bulunuyor. Yani Yenibosna’daki kapasitenin yüzde 30’dan fazlası sadece Merkez Bankası’nın rezervleri ile dolabilir.
Yeni salon için ihale
Her ne kadar Borsa’da işlemlerin yüzde 98’e yakını aracı kuruluş merkezlerinden ve uzaktan erişimle yapılsa da borsalar için seans salonu önemli bir vitrin. Wall Street’ten düşüşlerde de çıkışlarda da çok güzel insan kareleri çıkarken, BİST’in işlem salonundan böyle heyecanlı kareler yakalamak mümkün olmuyordu. Tabanlıoğlu Mimarlık tarafından çizilen ve halen sır gibi saklanan yeni işlem salonu için artık geri sayım başlamış durumda. Turhan, salonun inşası için ihaleye çıkmaya hazırlandıklarını söyledi. Salonun çevreci özelliği ile de dikkati çekeceğini belirten Turhan artık BİST salonundan da tıpkı Wall Street gibi görüntü almanın mümkün olacağını, salonun İstanbul Finans Merkezi’nin de reklamını yapacağını belirtti.
Düşük komisyonla altınları çekeriz
İbrahim Turhan, Kuyumcukent’te kurulacak merkezi düşük işlem ve saklama ücreti ile cazip hale getireceklerini söyledi. Altını saklamanın yanısıra fiziki olarak teslim etmenin de büyük bir maliyet ve risk olduğunu belirten Turhan “Düşünün Karaköy’den kuyumcuların bulunduğu merkeze nakil bile zırhlı araçlarla yapılırken risk teşkil ediyor. Onlara yakın bir merkez riski azaltacak. Ayrıca bölgesel olarak düşününce de Türkiye özellikle Körfez bölgesine altın sevkiyatında, Avrupa’daki rakiplerinin önüne geçebilecek, riski düşüreceğiz” diye konuştu. Halen Karaköy’de faaliyet gösteren Kıymetli Madenler Borsası’nda işlem komisyonu on binde 1.5 olarak uygulanıyor. Saklama komisyonu ise onbinde 2. Kasa saklama komisyonu aylık onbinde 1 olarak uygulanıyor ve ilk 15 gün için ücret alınmıyor.
Hırsızlar soyabilir mi?
Bir merkezde 144 milyar TL ya da 70 milyar dolar büyüklüğünde altın toplanacak olması haliyle buranın güvenliği ile ilgili kaygıları ve “Hırsızlık mümkün olabilir mi?” sorularını da beraberinde getiriyor. Ocean’s 11 ya da devamı niteliğindeki 13 filmlerini izledikten sonra kasa hırsızlarının soyamayacağı bir yer ya da güvenlik tertibatı olamazmış gibi geliyor. Ancak Yenibosna’da kurulacak saklama merkezinde en son teknolojiler kullanılacak. Yangın ve bombaya karşı erimez çelikten kasalarda korunacak altına, üçüncü şahısların ulaşabilmesi imkansız olacak. Görevli personelin her birinde ayrı şifre ve ayrı anahtarlar olacak. Bir kişi eksik olursa altınların bulunduğu kozmik odalara ulaşmak mümkün olamayacak. Altınların bulunduğu çelik kafeslerin duvarlarının kalınlığı 1 metreyi geçecek.