Şimdi ayva mevsimi
.
Vatan Haber
Hazır tam ayva mevisimiyken, en güzeli de bizde yetişiyorken gelin ayva nelere kadirmiş, bakalım..
Güzelim ülkemizin güzelim ayvaları… İngiltere’de kokusunu, ağızdaki buruk tadını, lezzetli marmelatını en çok özlediğim meyve. Bahçemize de ektim, ancak çok nazlı bir meyve; 5 yıl sonra ilk meyvesini verecek! Hazır tam ayva mevisimiyken, en güzeli de bizde yetişiyorken tadını çıkartın. Gelin bu hafta şu ayva nelere kadirmiş, bakalım..
Kısa kısa Ayva...
- Ayva gülgiller familyasından. Elma ve armut ile akraba.
- Anavatanı Güneydoğu Asya, Türkiye, Ermenistan, Gürcistan ve İran.
- Türkiye dünyada en çok ayva üreten ülke. (2012 verisi) ardından Çin, Özbekistan, Fas ve İran geliyor.
- Yüzyıllarca güzelim pembe çiçekleri nedeniyle süs bitkisi olarak da kullanılmış.
- Avrupa’daki adı 14. yüzyılda verilmiş. Girit’de bulunan antik bir şehir olan Kydonia’dan geliyor. Latince ‘Kydonia elması’, İngilizce ‘Quince’e dönüşmüş. İngiltere’de yetişiyor ancak çok tüketilen, tadı herkes tarafından bilinen bir meyve değil. İngilizler daha çok bunu İspanyollardan ‘ayva peyniri ‘şeklinde ithal ediyorlar. Normal peynirlerinin eşlikçisi olarak yemeyi seviyorlar. Ayva peyniri ayva rendesinin şekerle pişirilip sıkıştırılmış, sert, peynir gibi kesilen hali.
- Portekizce marmelo ayva demek. Marmelat sözcüğü de ayvadan geliyor.
- Balkan ülkelerinde ayva rakısı ünlü.
- Balkan ülkelerinde bir bebek doğduğunda hemen bir ayva ağacı dikiliyor.
Ayvanın besin değeri
- 100 gramında 57 kalori var.
- 1,9 gram lif içeriyor; çok yüksek değil. Örneğin; akrabası armut 100 gramında yaklaşık 3.1 gram içeriyor.
- B grubu vitaminler var; ancak çok yüksek oranda değil. B grubu vitaminler sinir sistemimizin sağlıklı çalışması ve enerji üretimi için gerekli.
- C vitamini öne çıkıyor.
- İçerdiği mineraller; kalsiyum, demir, magnezyum, fosfor, potasyum. Hiçbiri yüksek değil.
- Pektin oranı yüksek; bu yüzden reçel marmelat yapımında çok tercih ediliyor. Elma gibi meyvelerin marmelatı yapılırken kolay katılaşması için içine ayva katabilirsiniz.
Ülsere iyi geliyor
Dünyanın en çok ayva üreten ülkelerinden biri olan İran’da ayva üzerine yapılmış pek çok araştırma var. Ayva İran’da geleneksel olarak sindirim sistemi toniği, ishale karşı, yangı önleyici, ülseri iyileştirici, rahim ve hemoroid kanamalarına karşı, bulantı önleyici olarak kullanılmış. Bazı farmakolojik çalışamalarda mikroplara karşı etkili olduğu ve antioxidatif etksii olduğu da gösterilmiş. Ülseratif kolite hastalığına karşı etkisi gösterilmiş bu çalışmada. İsfahan Üniversitesi Eczacılık Bölümü’nde 2012’de yapılan bir araştırmaya göre ayva kalın bağırsak hastalığı olan ülseratif kolite iyi geliyor.
Yaptıkları araştırmada ayva suyunun (kabuğuyla birlikte meyve) ve extresinin kalın bağırsak ülserleri ve yangılarına karşı iyi geldiğini göstermişler. Böylece İranlılar yüzyıllarca geleneksel olarak kullandukları yöntemi bilimsel olarak da kanıtlamışlar. Araştırma ekibi ayvanın içindeki pektin ve fenolik bileşenlerin yanısıra pek çok aktif maddenin de sinerjiyle bu iyi etkiyi yarattığını düşünüyor.