Kış geldi bağışıklık sistemini güçlendirme zamanı!

Bağışıklık vücudun yüksek özellikli hücreler, organlar ve lenfatik sistem (kan damarlarından faklı bir dolaşım sistemi) aracılığıyla doğal mücadele yeteneğidir. Bu mücadelenin öncüleri cildimiz, saçımız, muköz zarlarımız (ağız içi, burun içi gibi), gözyaşları ve tükürük bezlerimizdir. Bunlar bizi zararlı ataklardan, maddelerden korurlar. Hastalık yapıcı bakteri, virüz, mantar, parazitlerin saldırılarını geri püskürtürler. Sağlam bir bağışıklık mekanizması bizi sadece bu tip enfeksiyöz durumlara karşı değil, aynı zamanda alerji, artrit, anormal hücre değişimlerinden, kanserden de korur.

Vücut direncimizi artırmanın, bağışıklığı desteklemenin en iyi yolu doğru beslenmek. Doğru beslenmek vücudumuzun maksimum derecede sağlıklı olabilmesi ve çalışabilmesi için gerekli besinleri yeterli miktarda almak demek. Sadece bir besinin bile hafif eksikliği bazen vücudumuzun savaş yeteneğini azaltabiliyor.

Soğuk aldınız, hastalanmadan atlatmak için neler yapılmalı?

1) Hemen proteini artırın. Gücünüzü en çok artıracak yiyecek kırmızı et . Et alamıyorsanız yumurta var! Hemen 2 adet yumurta haşlayıp yiyin. Yine proteinden zengin mantar ve peynirle çırparak da yiyebilirsiniz.

2) Yüksek doz C vitamini alın. 500 veya 1000 mg C vitamini tableti alın. Nezle veya gribe yakalanacağınızı hissettiğiniz anda önce 1000 mg alın, sonra her öğünden sonra 500 mg.lık tabletle devam edin. Herhangi bir sağlık sorunu olmayan kişilerde bu doz sorun yaratmaz.

3) Sarımsak ve acı biber yiyin. Sürekli sosyal ortamlarda bulunduğum için sarımsak yemekten kaçıyorum. Çalışan kişilerde tehlikeli, çünkü bu kokuyla dolaşmanız zor. Ama akşam yemeğinde yerseniz sabaha kokusu az kalıyor. Hastalanacağımı hissetiğim zaman 2-3 diş sarımsak yiyorum. Mutfağımda kışın mutlaka 3-4 baş zulada bulunur. Acı biberi yemek, dayanmak zor. Ama inalımaz işe yarıyor. Çorba ve sebzelerime katıyorum.

4) Sıcak ballı süt için. Gece yatmadan önce içine bir kaşık bal karıştırılmış sıcak süt için. Süt proteinden zengindir ve antikor üretiminize yardımcı olur. Balın ise direnci artırıcı, öksürüğü giderici özelliği var.

5) Dudaklarınızı yoğun bir nemlendiriciyle kaplayın. Genelde bu tür soğuk algınlıklarınızın arkasında uçuk çıkar. Bunu önlemek için beslenmede protein alımını artırmak şart. Ama bir de cilde dışarıdan müdahale de gerekiyor. Uçuk mukozayla, derinin birleştiği yerlere bayılır. Burnumuzun içindeki nemli deri, ağzımızın içindeki kaygan nemli deri mukozadır örneğin. Tam dudakla mukozanın birleştiği yerlere yoğun bir dudak koruyucu sürün. İdeali bütün dudaklara ve ağız çevresine taşırarak sürmek.

6) Gece çorapla yatın. ‘Ayağını sıcak tut başını serin’ diye boşuna söylememiş atalarımız. Gerçekten ayağı sıcak tutmak işe yarıyor. Pamuklu yatak çoraplarınız olsun. Gece her zamankinden biraz daha kalın bir gecelikle veya pijamayla yatın. Biraz terlemenizde fayda var.

ACI BİBER (ÇİLİ)

- Dünyadaki en yakıcı baharat.

- Ona bu acılığı veren kapsaisin adlı bir bileşen. Kapsaisin ne kadar fazla ise biber de o kadar yakıcı.

- Acı biber eğer yakmıyorsa içinde kapsaisin yoktur ve tedavi edici etkisi de yoktur.

- Çilide yeşil biberden 9 kat fazla A vitamini, portakaldan 2 kat fazla

C vitamini var.

- Potasyum ve magnezyum minerallerinden zengin.

- Yağı yakmaya yardımcı. Kapsaisin vücut ısısını artırıyor. Böylece terleme artıyor, metabolizma hızı artıyor ve kilo kaybına yardımcı oluyor.

- İştahı azaltıyor.

- Egzersiz sırasında yağ yakımını artırıyor.

- Yeni yağ oluşmasını engelliyor.

- Çili yiyen toplumlarda kardiyovasküler hastalıklara daha az rastlanıyor. Kapsaisinin kanı sulandırıcı etkisi var.

- Kötü kolesterolü azaltıyor, iyi kolesterolü yükseltiyor.

- En yakıcı çili Hindistan’da!

- Diyabete iyi geliyor.

- Sedefe iyi geliyor.

- Los Angeles Cedars Sinai Tıp Merkezi’nde kapsaisinle hayvanlar üzerindeki araştırmada prostat kanseri hücrelerini yüzde 80 öldürmüş. Kapsaisinin prostat kanseri için ilaç olabileceği düşünülüyor.

- Aynı merkezde meme kanseri üzerinde de başarı sağlanmış. Hayvanlarda tümör büyüklüğünü yüzde 50 azaltmış.

- Birçok araştırma kapsaisinin pek çok kanser türünü önlediğini gösteriyor. Ancak bazıları da kolon kanserine yol açabileceğini gösteriyor. Ama bilimadamları kararsız. Yeniden araştırma yapıyorlar.

Süper bağışıklık dörtlüsü

A vitamini

İki şekli var. Hayvansal gıdalarda bulunan retinol ve bitkilerde bulunan beta karoten. Beta karoten vücuttta retinole çevrilebilir. Ancak retinol kalitesinde A vitamin alabilmek için 6 kat fazla beta-karoten içeren besin yemeniz gerekir. Bu şu demek: Et yediğinizde havuç yediğinizden daha çok A vitamini alıyorsunuz.

Hangi yiyeceklerde var?

Karaciğer, böbrek, yumurta, buğday, mantar, baklagiller, fasulye, domates, kereviz, havuç, patates, fıstık, ceviz, cashew, avokado.

C vitamini

Bağışıklık sistemini güçlendiriyor, hastalıklara karşı savaşta çok etkili. Strese karşı hormonların yapımında, enerji üretiminde, vücudun destek dokusu olan kollagen yapımında görevli. Kemikleri, cildi, eklemleri güçlendiriyor. Kanser ve kalp hastalığına karşı koruyor.

Hangi yiyeceklerde var?

Yeşil ve kırmızı biber, acı biber, maydanoz, kivi, yeşil yapraklı sebzeler, narenciye grubu meyveler (portakal, mandalina, greyfurt, limon) kavun, brokoli, karnabahar, lahana, çilek, bezelye, soğan.

E vitamini

En güçlü antioksidanlardan biri. Serbest radikallere bağlanıp vücuttan atılmalarını sağlar. Hücre yapısının bozulmasını engeller. Kansere karşı koruyucu. Vücudun oksijeni kullanmasına yardımcı olur. Yaraların iyileşmesini hızlandırır. Kanın damar içinde pıhtılaşmasını önler, böylece damar sertliğini ve tıkanmalarını engeller. Cildi güzelleştirir.

Hangi yiyeceklerde bulunuyor?

İşlemden geçmemiş yağlar, zeytinyağı, balık yağı, buğday, mısır, ayçiçeği, fıstık, susam, soya yağları, fındık, fıstık, badem, ton balığı, sardalya, somon, yumurta sarısı, domates, koyu yeşil renkli sebzeler.

Çinko minerali

Antioksidan, birçok enzimin yapısında bulunuyor. Yaraların iyileşmesi, büyüme ve gelişme, testis ve yumurtalıklardan salınan hormonların kontrolü, stresle savaş, kemik ve diş sağlığı, saç ve kılların uzamasında rolü var.

Hangi yiyeceklerde bulunuyor?

Et (özellikle koyun ve dana eti), karaciğer, peynir, zencefil kökü, istiridye, tam ekmek, yumurta sarısı, buğday ürünleri, susam, ayçiçeği çekirdekleri, kakao, fıstık, esmer pirinç, badem, bezelye, turp.

Bağışıklık denince akla gelen ilk bitki

- Eski Mısır,Yunan, Roma’da hem yiyecek, hem ilaç. Sindirim sitemi sorunları ve soğuk algınlığı için kullanılmış.

- 50’den fazla bileşik içeriyor. İçerdiği iki bileşen önemli; limonene ve carvone. İçindeki carvone adlı bileşen sindirim sistemindeki kasılmaları geçiriyor. Limonene ise kansere karşı savaşta yardımcı. Hayvan deneyleri meme, karaciğer, akciğer, mide kanserinin gelişmesini engellediğini göstermiş.

- Carvone yiyecek zehirlenmelerine karşı da koruyucu olabiliyor. Yiyecek zehirlenmelerinin en büyük nedeni olan

E. Coli bakterisinin gelişmesini engellediği görülmüş.

- Eskiden nefesi temizlemek ve kabızlığı önlemek için kullanılırmış.

- Faslı araştırmacılar şeker hastası farelerde 2 hafta uygulandığında kan şekerini düzenlediğini görmüşler.

- Hem normal hem

diyabetli kişide kolesterol ve trigliseridi düşürdüğü saptanmış.

Çörek otu ve propolis

Malzemeler

1 tatlı kaşığı çörek otu

1 yemek kaşığı propolis, polen, arı sütü, bal karışımı

Yapılışı

- Mazemeyi karıştırın. Düzenli olarak her sabah bir kaşık yiyin.


Çörek otlu patates

Malzemeler

Patates

Çörek otu

Zeytinyağı

Yapılışı

- Patatesleri haşlayın. Çok yumuşak olmasın. Kabuğunu soymadan ikiye bölün. Açık yüzünü zeytinyağına batırın. Sonra yağlı yüzü çörek otuna batırın. Fırın tepsisine pişirme kağıdı serin. Çörek otlu yüzler aşağıya gelecek şekilde dizin.

30 dakika 170 derecede pişirin.

Yemeklere ilave edin!

Yeditepe Üniv. Eczacılık Fakültesi Farmakognozi ve Fitoterapi Ana Bilim Dalı’ndan Prof.Dr. Erdem Yeşilada ‘bitkiler’ denince Türkiye’de aklıma ilk gelen ilk isimdir. Prof. Yeşilada sorularımı yanıtladı...

Nezle-grip dönemi başladı. Kışın direncimizi artırmak için ne yiyelim?

Meyve ve sebzeler bakımından zengin beslenme alışkanlığı bağışıklık sisteminin desteklenmesi ve düzenlenmesi bakımından önemli. Mesela yulaf ürünlerini bolca tüketip kilo alma riski ile karşı karşıya kalmak yerine kapsül şeklinde hazır ürünlerin kullanılmalı.

Başka Beta-glukan kaynakları önerebilir misiniz?
Beta-glukan için bir başka kaynak ise kırmızı reishi mantarı. Bağışıklık sistemi denince ilk olarak aklımıza gelen bitkilerden biri çörekotu tohumudur. Çay şeklinde ya da yemeklere ilave ederek kullanılmalı. Bir başka bitki ise ısırgan. Çay olarak veya tohumların bir kaşık bal ile karıştırılarak yutulmalı.

En yararlı çaylar hangileri?

Mürver meyvesi, üzüm çekirdeği, yeşil çay, zeytin yaprağı, zerdeçal kökü, zencefil rizomu, kuşburnu meyvesi, ısırgan çay...


SARIMSAK

- Dünyanın potansiyeli en yüksek doğal ilaçlarından biri.

- Bir adı da kokan gül.

n İçindeki aktif madde allicin. Bu organosülfür bileşiklerine dönüşüyor. Bu bileşiklerde oksidasyonu, yangıyı, hücreyi harap eden olayları azaltıyor.

- Vitamin-mineral ve güçlü antioksidanlardan da zengin.

- Tansiyonu düşürüyor.

- Aspirin gibi kanı inceltiyor.

- Damar elastikiyetini artırıyor.

- Kolon kanserini önlüyor.

- Kalp krizi riskini azaltıyor.

- Kolesterolü düşürüyor.

- Enfeksiyonu önlüyor.

- Rus penisilini de denmiş. Çünkü 2. Dünya Savaşı’nda Ruslar sarmısaktan çok yararlanmış.

- Virüslere karşı da etkili.

- Soğuk algınlığı riskini azaltıyor.

- Diyabetlilerde açlık kan şekerini düşürüyor.

Bitki çay tarifleri


Soğuk algınlığı ve nezle için

- 50 gr zencefil

- 30 gr havlıcan

- 30 gr adaçayı

- 20 gr kuşburnu

- 20 gr ekinezya

Geçmeyen öksürük için

- 50 gr ebegümeci çiçeği

- 30 gr hatmi çiçeği

- 30 gr meyan kökü

- 20 gr kekik

Ayrıca isteğe bağlı olarak yukarıda saydığımız bitkilerle koruyucu amaçlı kendi kış çayınızı yapabileceğiniz gibi, tarçın ve karanfille bu çayınızı aromalandırabilirsiniz.