Ahmet Ümit: Devlet Kutsal mıdır?
Ahmet Ümit, Elveda Güzel Vatanım için İttihat ve Terakki Partisi’nin doğduğu yerlere uzun yolculuklar yaptı.
Ahmet Ümit’in merakla beklenen yeni romanı “Elveda Güzel Vatanım” haftaya çıkıyor. 250 bin adet basılan roman, İttihat ve Terakki üzerinden “Devlet kutsal mıdır?” sorusuna yanıt arıyor. 550 sayfalık roman için Ahmet Ümit, Balkanlar’dan Fransa’ya kadar birçok ülke ve şehre yolculuklar yaptı. Yani İttihat ve Terakki Partisi’nin doğduğu, örgütlendiği yerlere…
Bu yolculuklar sırasında Ümit, pek çok ilginç bilgiye, detaya, soruya rastladığı gibi aynı zamanda kahramanı Şehsuvar Sami’ye de rastlamış. Zira bu yolculuklar başladığı sırada kahramanımız sadece ve bir isimden ibaretmiş, Ahmet Ümit’in kendi kendine tekrarladığı. Ancak yazar, Selanik’e, Makedonya’ya gidip geldikçe, yollar ardında kaldıkça Şehsuvar Sami daha netleşmiş. Git gide kendine bir şekil bulmuş, kimliği olmuş, adresi ve elbette bir hikayesi. Nasıl mı? Gelin buradan sonrasını Ahmet Ümit’in sözlerinden dinleyelim:
ROMAN KASIMPAŞA’DA BİR?BANKTA?BAŞLIYOR
“Roman, Kasımpaşa’da bir bankta bir cesedin bulunmasıyla başlıyor. Birbirine paralel iki hikaye örgüsünde geçen roman hem günümüzde hem de Meşrutiyet’in gerilimli yıllarında geçiyor. 1926’nın sonbaharında Pera Palas’ta kalıyordur Şahsuvar Sami. Tetikçidir. Aslında yazar olmak isteyen bir tetikçi. Ne yazık ki yazar olamamış tetikçi olmuş.
Hep sevdiği kadınla evlenip hayatının geri kalanında da bir şeyler yazmak istemiş. Sevgilisi de öyle, o da yazar olmak istemiş. Ama daha sonra İttihat ve Terakki’nin içine girince aşkından vazgeçmek zorunda kalmış.”
BAŞLANGIÇTA SADECE BİR İSİM OLARAK?VARDI
“Açıkçası başlangıçta aklımda sadece Şehsuvar Sami ismi vardı, o kadar. Bunun üzerine yani ‘Şehsuvar Sami kimdir, ne yapar, ne yer, ne içer, nasıl davranır, nasıl konuşur, nerede doğmuştur” sorularına yanıt bulmak için Balkanlar’a gittim.
Selanik’e ilk gidişimde sadece şehri anlatırım diye düşünüyordum. Ancak ikinci gidişimdeher şey değişti, Selanik’i İttihat ve Terakki’nin doğduğu yer, Şehsuvar Sami’yi de bir paşa torunu olarak tasarlamaya karar verdim. Ayrıca yurtseverdi, dedesi cephede ölmüştü, kendisi de İttihat ve Terakki’cilerle birlikteydi, ‘Osmanlı’yı nasıl kurtarırız’ derdindeydi.”
İttihak Terakki’nin izleri...
“Devletin varlığı elbette gerekli ama devletin asıl görevi vatandaşların yaşamlarını sürdürebilmeleri için gerekli ortamı sağlamaktır. Bu yüzden ‘Devlet için ölmek kutsaldır’ klişesine değinmek için romanımda devlet-birey ilişkisini ele aldım. Bunun için de iki farklı dönemi seçtim. Roman günümüzde başlıyor ama 1926’ya gidiyor. Bu bölüm, gezime de yön veren bölüm. Ayrıca İttihat ve Terakki’nin yapısını anlamaya çalıştığım... Ne zaman kuruldu, nasıl sona erdi? Bugün izleri nasıl devam ediyor? Zira ne zaman demokrasiden uzaklaşılıp diktatörlüğe yaklaşılsa İttihat ve Terakki akla gelir. Ayrıca İttihat ve Terakki’cilerin bir kısmı topluluk dağıldıktan sonra Milli Mücadele’ye katılmıştır. Mesela Kazım Karabekir, İsmet İnönü ve Celal Bayar ileri gelenleridir, başlangıçta Atatürk’ten öne çıkmışlardır. Sadece bu isimlerin varlığından ötürü bile, bugün İttihat ve Terakki ruhu devam ediyor.”