SORU: Aleviler hakkında kısa ve öz olarak bilgi verir misiniz? (Semih Oğuzhan)
CEVAP: Özetle: Hz. Ali ile Muaviye arasında çıkan ve bir yıl kadar süren savaşta Hz. Ali galip gelecekken işin hakeme havale edilmesi sonucunda buna razı olmayan bazı askerler ayrılıp bir grup kurdu. Bunlara Hariciler (Ali’den ayrılanlar), Ali’ye bağlı kalanlara da Şii yani Ali taraflısı dendi. Bunlar Ali yolunda İslâm'a son derece bağlı insanlardı. Ama Hz. Ali’nin ve ardından Hz. Hüseyin’in şehadetinden sonra Ali evladı siyasetle uğraşmayıp ilimle meşgul oldular. Hz. Ali’nin üçüncü göbekten torunu Cafer-i Sadık’ın dini ictihatları (görüşleri) Caferi mezhebini oluşturdu. Caferiliğin diğer Sünni mezheplerden uygulamada pek farkı yoktur.
Ancak Caferi mezhebi mensupları zamanla 12 imam inancını ortaya çıkardı. Peygamber’den sonra halifelik hakkının Ali’de ve Ali evladında olduğu inancını benimsediler. Bu bakımdan ilk üç halifeyi (Ebubekir, Ömer, Osman) Ali’nin hakkını gasbeden (gasıp) saydılar. Ali dahil 12 imamı masum yani günah işlemez, günahsız kabul ettiler. İşte Şiilerle Sünni mezhepler (inanç ekolleri) arasındaki başlıca inanç farkı budur. Fakat uygulama açısından Şiiler de Kur’ân-ı Kerim’e son derece bağlı, muhafazakâr insanlardır. Namaz kılar, Kur’ân-ı Kerim’in hükümlerini uygularlar.
Aleviliğe gelince, zamanla Şiiler arasında
"Sadece Ali’yi sevmenin" yeterli olduğuna, dinin pratiği olan namaz-oruç gibi eylemlere gerek olmadığına, dinin asıl amacı olan ahlakı düzeltmenin yeterli olacağına inanan bir grup ortaya çıktı. Bunların geliştirdiği Ali inancı, tarihi Ali’den çok farklıdır. Çünkü bunlara göre Ali yarı tanrı hüviyetini kazanmıştır. Özetle Alevilik budur ama bunlar da kendi aralarında bölünmüştür. Kimi var ki Kur’ân’ın hükümlerine inanır, namaz kılar, oruç tutar. Kimi de var ki namaza, oruca gerek görmez. Hatta kendilerini İslâm ile de sınırlı görmezler. Bir programda beraber bulunduğum bir zat, kendilerinin belli bir inançla sınırlı olmadıklarını, daha evrensel ve geniş bir inanca sahip olduklarını söylemişti. Ama bu düşünceye karşı çıkan, kendilerini İslâm ile sınırlı gören Aleviler de vardır. Bu konuda ayrıntı için Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi Alevi maddesine bakmanızı tavsiye ederim.
Vefkin çeşitleri var
SORU: Vefk büyüye girer mi girmez mi? Bu konuda bilgi verir misiniz? (Ali Can Seven)
CEVAP: Böyle şeylerin uzmanı olmadığımı defalarca yazdım. Bildiğim kadarıyla vefk çeşitlidir. Büyüye giren kısmı var, dua türünden olan kısmı var. Kur’ân’a saygısızlık, tevhide aykırı biçimler haramdır, büyüye girer. Ama iyi niyetle duaların kareler içine yazılması yapanın niyetine göre değerlendirilir.
