Sanat mı Osmanlı’ya hakaret mi? (1)

Show TV’de gösterime giren “Muhteşem Yüzyıl” dizisi, Osmanlı tarihinin en şaşaalı, en güçlü padişahı Kanuni’nin hayatını konu alıyor. Kanuni Süleyman, yükselme döneminin zirvesindeki padişahtır. Onun zamanında Osmanlı Devleti en geniş sınırlarına ulaşmış, kıta Avrupası’nın neredeyse yarısı Osmanlı’nın egemenliği altına girmiştir. Genç yaşında Manisa Valisi’yken babası Yavuz Selim’in vefatı üzerine İstanbul’a çağrılıp tahta geçirildi.
Kanuni, padişahlar içinde en uzun hükümdarlık dönemi yaşamış, 46 yıl ülkeyi zaferden zafere kavuşturmuş ve vezir-i azamına hasta yatağında “Paşa Ziget’i isterüz” diye emrini verirken son demlerini yaşıyordu. O, cephede hayata gözlerini kaparken Zigetvar fethedilmişti.Kanuni, muhteşem bir hükümdar, büyük bir komutan olma özelliği yanında ince bir sanat zevkine de sahipti. “Muhibbi” mahlasıyla yazdığı şiirleri divanını oluşturur.

Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi
Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi.
Sağlık içinde bir nefes alıp verme gibi padişahlık olmadığını vurgulayan beytiyle sağlığın ne kadar büyük bir nimet olduğunu ince bir sanat zevkiyle anlatmıştır. Ülke yönetimine yetenekli insanları getirmiş, adaletsizlikleri ortadan kaldırmaya çalışmış, bilginlere din büyüklerine saygı göstermiş, şeyhülislâmlık makamına getirdiği büyük âlim Ebussuud Efendi’ye sonsuz saygısı vardı. Süleymaniye Camii’nin temelini teberrüken ona attırdığı bilinmektedir.
Padişah, hasta olan Ebussuud’un hatırını sormak üzere Budin cephesinden yazdığı mektupta (bugünkü Türkçe’yle) şöyle der: “Aynı hal ve düşüncede bulunduğumuz, yaşıtım, ahiret kardeşim, Hak yolunda yol arkadaşım Molla Ebussuud Efendi Hazretleri’ne sonsuz dualarımı ilettikten sonra (derim ki kardeşim), nasılsınız, daima sizinle beraber olması gereken sağlığınız nasıldır? Yüce Allah, gizli hazinesinden size tam güç ve en üstün esenlik versin. Allah’ın izin ve lütfuyla yüksek şahsınızdan mübarek vakitlerde (beş vakit namazda) bu samimi kardeşinizi şerefli kalbinizden çıkarmamanız rica olunur. Duanız bereketiyle devrilip toprağa düşmesi gereken kafir inşallah bozulup üzüntüler içine düşer ve İslâm askerleri tamamen zafere ulaşıp Allah’ın rızasına erer. Dua, yine dua. Tanrı’nın kulu riyasız Süleyman.”

Ebussuud Efendi de Kanuni’ye olan sevgisini şöyle dile getirmiştir:

Hakka nazar-i şah-i cihan hakbin-est
Reyeş sened-i şer-ü imad-i din-est
Nezd-i ukala in mesel dirin-est
Her kâr ki Husrev bikoned şirin-est
“Gerçekten cihan padişahının gözü hakkı görür. Onun görüşü, şeriatın dayanağı, dinin direğidir. Şu husus, akıllılarca eskiden beri bir mesel olarak söylenmektedir: Hünkarın yaptığı her iş tatlıdır” (Atai, Zeyl: 2/187).