Ruh, Yüce Allah’ın latif bir yaratığıdır (2)

* DÜNDEN DEVAM

Mutasavvıflara göre ruhlar, latif cevherlerdir. Uyumaz, lezzet almaz, ölmezler. Bütün peygamberler, ruhların yaratılmış olduğunu söylemişlerdir. İbn Kayyim el-Cevziyye’ye göre insan ruhlarının yaratılmış olduğu hususunda Müslümanlar arasında oybirliği vardır. Yüce Allah, her şeyin yaratıcısıdır. İlk mutasavvıflar, ruhun yaratıldığı hususunda oybirliği içindeydiler. Fakat sonradan ruhun öncesizliğini iddia edenler olmuştur. Vahdet-i vücutcu görüş, ruhu ikiye ayırmıştır: 1- Allah’ın ruhu 2- Adem’in ruhu. Allah’ın ruhu kadimdir. Fakat bu ruh, Allah’tan Adem’e üflenince yara-tılmış olur. Bu görüşe göre ruh aslında Allah’ındır, O’ndan taşarak Adem’e geçmiştir. Bu feyiz (taşma) dolayısıyla Adem’in ruhu yaratılmış ise de aslı itibariyle ruh yaratılmış değildir (Abdul-Kerim Cili, el-İnsanul-Kamil: 2/13-14).

Ruhun yaratılmış olduğu, ilk büyük mutasavvıfların görüşü ise de ruhun bedenle beraber öldüğü öyle değildir. Ruhun ölmesi, dini verilere ve modern ilme aykırı düşmektedir. Ruhun ölmediği ilmen de ispat edilmektedir. Hz. Peygamber’in, “Kabir ya cennet bahçelerinden bir bahçe veya cehennem çukurlarından bir çukurdur” (Tirmizi, Kıyamet: 21) hadisi de ruhun ölmediğini gösterir. İnsan, kabrinde böyle bir cennet veya cehennem hayatı yaşayacağına göre herhalde bedeniyle yaşamayacaktır. Beden ölmüştür, hatta dağılmış, aslı olan toprağa dönüşmüştür. Kıyamete kadar layık olduğu hayatı yaşayacak olan ruhtur. O halde ruhun ezeli olduğu kabul edilemeyeceği gibi bedenle beraber öleceği görüşü de kabul edilemez.

Vakıa Suresi’nin 83-95’inci ayetlerinden, ölen kişinin canının Allah’a gideceği, iyi ruhun cennete, kötü ruhun cehenneme gireceği anlaşılmaktadır. En doğrusu Vasıti’nin dediği gibidir: “Ruh, Allah’ın latif bir yaratığıdır. Bedenden sonra yaşar, kıyamette cesetlere girerek haşrolunur.” Ehl-i sünnet âlimlerine göre melekler, cinler ve insan ruhları yaratılmıştır. Yalnız Allah ezeli ve şekilden münezzehtir. Melekler ve cinler gerçi ruhturlar ama cisimlenmiş ruhturlar. Allah, kâinatın ruhudur, hayatın kaynağı, özü, şekilsiz ruhtur. Her şeye şekil verir, şekle girer, görünür ama zatı şekilden yücedir, uzaktır. Şekli O yaratır. Melekler ve diğer yaratıklar o külli (bütünsel) ruhun şekle girmesiyle var olur. Demek ki biçimsel ruhların hepsi yaratılmıştır. Latif cisimler olan melekler yaratılmış olduğuna göre bütün şekle girmiş ruhlar, bu arada insan ruhları da yaratılmıştır.

* DEVAM EDECEK