Nur-i Muhammedi felsefesi Yunus’un şiirlerinde...

YUNUS Emre, Nur-i Muhammedi felsefesini şiirlerinde şöyle özetliyor:

Hak bir gevher yaratdı kendünün kudretinden
Nazar kıldı gevhere eridi heybetinden.
(Allah, kendi kudretiyle bir cevher yarattı. Sonra o cevhere baktı. Hak bakınca cevher O’nun
heybetinden eridi.)

Yidi kat yir yaratdı ol gevherün nurından
Yidi kat gök yaratdı ol gevherün buğından.
(O cevherin nurundan yedi kat yer tütününden de yedi kat gök yarattı.)

Yidi deniz yaratdı ol gevher tamlasundan
Tağları muhkem kıldı deniz köpüginden.
(O cevherin damlasından yedi deniz yarattı. Dağları deniz köpüğünden sağlam yaptı.)

Muhammed’i yaratdı mahlukat şefkatinden
Hem Ali’yi yaratdı müminlere fazlından.
(Yaratıklara acıdığından dolayı Muhammed’i, inananlara lütfundan ötürü de Ali’yi yarattı.)

Gayıb işin kim bilür meger Kur’ân ilminden
Yunus içti esridi ol gevher denizinden.

(Gayba ait işler Kur’ân bilimiyle öğrenilir. Yunus
o ilk cevherin denizinden içti de sarhoş oldu.)
Yunus Emre, ilk yaratılış aşamasının Allah’ın gayb âleminden olduğunu, bunları kimsenin bilemeyeceğini, gayba ait bilgilerin ancak Kur’ân’dan öğrenileceğini söylüyor ama bu ilk cevher, Muhammed’in nuruna ilişkin sözlerinin Kur’ânda yeri yoktur. Bu konuda söylenen sözler, yapılan felsefeler hep çok eskilerden gelen teozofi şablonundaki isimlerin değiştirilmesinden ibarettir. Bu, Hz. Muhammed’in nurunun veya aklının ilk yaratılan cevher olduğu hususunda ne ayet var, ne de sağlam bir hadis. Aslında bu felsefe Hıristiyanlık’taki üçleme inancının İslâm literatürüne adaptesinden ibarettir. Çünkü orada da Allah’ın düşüncesinden Oğul’un manevi bir oluşumla doğduğu, bu ikisi arasındaki bağlantının da kutsal ruhla sağlandığı böylece üç Tanrısal varlık oluştuğu belirtilmektedir.

Hıristiyanlara göre Allah üç elemandan oluşur. Baba, üç elemanın birincisi; Oğul ezeliyette ondan, kendisine eşit biçimde çıkmış ikincisi; Ruhul-Kudüs de aynı şekilde ondan çıkmış üçüncüsüdür. Tanrılığın doğası birdir, o da bu doğayla birleşmiş olan üç elemandan her birinin ayrı ayrı cevherler olmasıdır. Birinci eleman kaynak ve başlangıç durumundadır. Allah’ın düşünmesiyle kendisinin tıpa tıp aynı olan ikinci eleman olmuştur (yani Allah’ın düşüncesinden manevi bir doğumla Oğul İsa olmuştur. İkinci eleman, Tanrısal cevher olan birinci elemana tam eşittir. Burada doğurmak kendi düşüncesinden aynen kendisi gibi bir varlığın oluşması demektir. Bundan dolayı elemana Baba, ikincisine Oğul denmektedir. İkincisine aynı zamanda Kelime de denir. Çünkü burada doğurma, hayvanların ve bitkilerin doğurması gibi değil, düşünsel bir işlevden ibarettir.

YARIN: Allah’ın kendisi halis ruhtur.