Mevlana Halid-i Bağdadi Sempozyumu (5)

Tanıtma Dergisi’nde Van hakkındaki bilgiler şöyle devam ediyor: M.S. 904-936 yılları arasında Van, Abbasilerin taç giydirip kral yaptığı Derenik oğlu Gacik tarafından Abbasilere bağlı otonom bir Ermeni devleti olarak yönetilmiştir. IV. yılda Hıristiyanlığı kabul eden Ermeniler, Müslümanların eline geçen bölgede kendilerine tanınan geniş din özgürlüğü içinde yaşamış, Van ve çevresinde manastırlar (papaz okulları), kiliseler yapmışlardır. Çarpanak Adası‘ndaki Ktoust manastırı, Adır Adası‘ndaki Lim manastırı, Akdamar manastırı, Albayrak Saint Bartholomeus manastır kilisesi gibi birçok dini yapı, inanç özgürlüğünün göstergesi olarak karışımızda durmaktadır.

Akdamar Adası‘ndaki manastır, ortaçağ Hıristiyan sanatının örneklerindendir. Türkiye’nin belli başlı turist çeken merkezlerinden biri olan Akdamar Adası, gölün Gevaş kıyısı yakınlarında, Gevaş ilçesine 5 kilometre uzaklıktadır. Kıyıdan yaklaşık 4 kilometre içeride bulunmaktadır. Çumar yarımadasından kalkan teknelerle, 5 TL ücret karşılığında 15-20 dakikada adaya varılır. Yalnız burada belirtmeliyim ki gemiyi işleten firmanın sahibi beni görünce boynuma sarıldı ve bizim için bir gemi kaldırdı, hiçbir ücret de almadı. Bu tutum, doğu halkının konukseverliğini, dine olan saygısını, Türk-Kürt kardeşliğini gösterir. Kendisine teşekkür ederim.

Kilise Vaspurakan Prensi I. Gagik Ardzuni tarafından 915-921 tarihleri arasında yaptırılmıştır. Ana kiliseye zamanla çeşitli eklentiler de yapılmıştır. Bu yapılar topluluğundan Kutsal Haç Kilisesi, önemini hem mimarisi hem de Tevrat’tan ve İncil’den alıntılanan konuların, gündelik olayların ve av sahnelerinin işlendiği kabartmalardan alır. Kiliseyi farklı yüksekliklerde ve boyutları birbirinden farklı dört kuşak halinde dolanan kabartmalarda değişik konular işlenmiştir. Akdamar Manastır Kilisesi‘nde bütün cephelerin figürleri plastik süslemeleri bölgede ve bölge dışında benzeri görülmeyen bir yoğunluktadır. Halen büyük masraflarla onarılıp meraklıların ziyaretine açık müze olan kilisede, yılda bir gün toplu ibadet yapılmasına da müsaade edilmektedir. Arapların ve Selçukluların himayesinde ve özellikle Osmanlı yönetiminde yüzyıllarca güven içerisinde yaşayan Ermenilerin yaptırdığı Akdamar Manastırı, genel olarak Müslümanların, özel olarak da Müslüman Türklerin engin hoşgörüsünün bir ispatı olarak Artos (Çadır) Dağı‘nın silüeti önünde varlığını devam ettirmektedir.