Mehir mi yoksa malın yarısı mı?

SORU: Eşimle arımızdaki temel farklılıklar ve dünya hayatına bakış açılarımızın aynı istikamette olmaması nedeniyle evlilik hayatı ikimiz için de çekilmez bir hal aldı. Yapıcı çözümler aradık ama bir türlü başarılı olamadık. Boşanmak bizim için çözüm olmak üzere. Evlenirken benim ricam üzerine dini nikâhla beraber resmi nikâh da kıyıldı. Ayrılık durumunda bir erkek olarak bana düşen dini sorumluluğum nedir? Medeni kanuna göre evlilik sonrası edinilen kazancın veya paranın eşit bölünmesi lazım. Fıkıh kitapları, erkeğin kadına 3 aylık nafakasını ve mehir bedelini ödemesi gerektiğini belirtiyor. Eğer İslâm fıkhına göre hareket edersem kanunen şimdiki hukuksal kuralları çiğnemiş olacağımdan eşim benden alacaklı olur. Bu durum kul hakkına girer mi? (Dr. Tolga Özcan)

CEVAP: İslâm hukukuna göre boşanma durumunda erkeğin, kadına nikâh esnasında kesilmiş olan mehrini ödemesi gerekir. Ama daha önce ödemiş ise artık bir şey vermesi gerekmez. Sadece boşanmanın tamamlanacağı en az 3 ay süre içinde kadının konut ve nafakasını temin etmek zorunludur. Boşama işlemi tamamlandıktan sonra artık kadının bir alacağı kalmaz. Şayet kadın hamile ise çocuğunu doğuruncaya kadar nafakası temin edilir. Ayrıca 2 yıl da çocuğu emzirme süresi vardır ki, bu süre içinde kadının emzirme ücreti verilmelidir. Bunun dışında ayrılma gerçekleştikten sonra kadının erkek üzerinde bir hakkı kalmaz. Medeni kanuna göre ise evlilikten sonra edinilen mallar müşterek paylaştırılır.

İslâm hukukunda böyle bir şey yoktur. Erkeğin kazancıyla edindiği mal kendisinindir, kadının bunda hakkı yoktur. Ama kanının kendi kazancıyla edindiği mal, hediye veya miras yoluyla kendisine intikal eden mal da kadınındır. Erkeğin o malda bir hakkı yoktur. Yani iki hukuk arasında fark vardır. Eğer boşadığınız kadın, medeni hukuka göre hak talep eder de edindiğiniz malın yarısını alırsa sizin ona mehir ödemeniz gerekmez. Zaten mehir dediğin şey kadın için evlenme esnasında yapılan masraftır. Ona aldığınız takılar, giysiler mehir sayılır. Ama bunlardan ayrı mehir kesmişseniz onu ödersiniz. Kadın medeni hukuka göre hak talep ederse alacağı mehirden fazlasını alıp götürür. Ayrıca mehir ödemeniz gerekmez. Fakat eşlerin ayrılması iki taraf için de manevi boşluk oluşturabilir. Bir kez daha denemenizde yarar görüyorum. Allah hakkınızda hayırlısını versin.

Zekât hakkında...

SORU: Zekât ödenecek miktarım diyelim ki 1.000 TL. Bunu ödedim. Ertesi yıl miktar 1.400 TL oldu. Aradaki 400 TL farkı mı yoksa 1400 TL’yi mi ödeyeceğim? (Semih Gülen)

CEVAP: Zekât, yıldan yıla ihtiyaç fazlası mal varlığından ödenir. Yıl içindeki artışlar, ertesi yıl anaparaya eklenerek bunun üzerinden zekât verilir. 1000 TL’nin zekâtını verdiniz. Ertesi yıl paranız 1400 TL oldu. 1400 TL’nin 1/40’ını zekât olarak verirsiniz.