Kur’ân köleliği kaldırmıştır

SORU: Ben, “Şeriyye Sicilleri” üzerine çalışmalar yürüten bir üniversitenin tarih bölümünde öğretim görevlisiyim. Tokat kadın terekeleri üzerine bir makale kaleme alıyorum. Terekelerde “mevlay-ı mutık’ının...” şeklinde bir ifade var. Yani ölen kişi kölesine veya kölesinin akrabalarına miras bırakmış. Kölenin miras hukukundaki yeri nedir? (A. Erdoğan)

CEVAP: Yazınızda “mevlay-ı mutık” ifadesi var. Eğer bununla köle kastediliyorsa “mutık” değil “mutak” olmalıdır. Yani azadedilmiş köledir. Köle azadedilmiş ise artık özgürdür. Malı mülkü kendisine aittir. Ama kölenin, köleliği esnasında kazandığı mal efendisine aittir. Çünkü kendisi özgür değildir. Ancak efendisinin izniyle evlenebilir. Bu takdirde tabii kendisi ev sahibidir. Hanımı kendisine aittir. Hatta kölenin çocuğunun da efendisinin kölesi olduğu yolunda bir hüküm var ama bu hüküm İslâm’ın hükmü değil, genel kölelik törelerinden adapte edilmiş bir fıkıh kuralıdır. Ben köle hukuku üzerinde uzman değilim. Sadece Kur’ân uzmanıyım. Kur’ân’da köle edinilmesi emredilmez, tam tersine kölenin özgürlüğe kavuşturulması emredilir. Beled Suresi: “İnsan aşılması gereken geçidi aşamadı. Nedir o geçit? Bir boynu çözmek yani bir köleyi özgürlüğe kavuşturmak.” Bildiğiniz gibi köleliğin tek kaynağı savaşlardı. Kur’ân, Muhammed Suresi’nde savaşta alınan tutsakların ya lütfen veya fidyeyle serbest bırakılmalarını emretmektedir. Ama tutsakların köle yapılmasından söz etmez. Demek ki Kur’ân, aslında köleliği kaldırmıştır ama bu hükmü uygulayan olmamıştır.

Uydurma bir söz daha

SORU: Peygamberimiz vasiyetinde Hz. Ali için, “Benden sonra İslâmiyet’i o yayacak” demiş mi? Eğer böyle demişse neden Hz. Ebubekir halife ilan edildi? (Emre Can)

CEVAP: Bu tür sözler Hz. Peygamber’e iftiradır. Hz. Peygamber, kendisinden sonra yerine birini seçmedi. Bu işi Müslümanların oyuna bıraktı. İnsanları bağlayan Allah’ın kitabı Kur’ân’dır. Zaten Peygamberimiz de “Size Allah’ın kitabını bırakıyorum” demiştir.

Miras taksimi hakkında

SORU: Biz bir kız, iki erkek üç kardeşiz. Dinimize göre miras paylaşımını nasıl yapacağız?

CEVAP: Dine göre miras taksiminde erkek 2, kız 1 pay alır (Nisa: 11-12’nci ayetler). Mal paylaşımında erkekleri 2’şer kabul edeceksiniz. Böylece mal altıya bölünür. 2/6’sını kızlar alıp kendi aralarında paylaşır. 4/6’sını da iki erkek kendi aralarında paylaşacaktır.