Kur’ân-ı Kerim’in kuralları evrenseldir

* DÜNDEN DEVAM

Fıkıh denilen hukuk kuralları içinde gerçekten kazuistik olan, zamanı geçmiş hükümler olduğu gibi evrensel olan kurallar da vardır. Kur’ân’ın hükümleri evrenseldir. Biz öyle biliriz. Kur’ân insanların elini kolunu bağlamış, düşüncelerine kilit vurmuş değildir. Getirdiği genel prensipler her dönemde uygulanacak esnekliktedir. “Akrabanızın, hatta kendi canlarınızın aleyhinde de olsa tanıklık yaparken gerçekten ayrılmayın” (Nisa: 135, Maide: 8), “İyilik ve takvada birbirinize yardım edin fakat günahta, düşmanlıkta yardım etmeyin” (Maide: 2) gibi hükümlerin modası geçer mi? Ama ayrıntı konularda Kur’an, içtihat yöntemini devreye sokmuş, “Ey akıl sahipleri ibret alın” demiş ve getirdiği kuralların motamot naslarının değil fakat zamanın şartlarına en uygun olanının uygulanmasını emretmiştir: “Onlar ki, sözü dinlerler ve onun en güzeline uyarlar. İşte onlar Allah’ın kendilerini doğru yola ilettiği kimselerdir ve onlar sağduyu sahipleridir” (Zümer: 18), “Rabbinizden size indirilenin en güzeline uyun” (Zümer: 55) buyurmuştur. İşte bu gerçeği gayet iyi kavrayan büyük yönetici Hz. Ömer, müellefe-i kulûb hakkında olduğu gibi görünürde Kur’ân’ın hükmüne aykırı kararlar da vermiş ve asıl önemli olanın, Kur’ân emirlerinin amaç ve gayesi olduğunu belirtmiştir. Büyük İslâm hukukçusu İmam Tufi de dinin asıl amacının maslahat-i nas (kamu yararı) olduğunu söylemiş ve “İslâm’da ne zarar vermek ne de zarar görmek vardır” hadisini dini hükümlerin ana temeli saymıştır.

‘Allahım, günahlarımı bağışlamanı dilerim’

SORU: Yazılarınızın birinde, “Peygamberimizin, namaz kılarken salli-barik dualarını okuduğunu zannetmiyorum” demiştiniz. Aynı yazı içinde sahabilerden birinin “Allahumme inni esluke ya Allah” diye başlayan bir dua okuduğunu, bunu da Peygamberimizin takdir ettiğini belirtmiştiniz. Bu duayı Arapça ve Türkçe çevirisiyle bir daha yazar mısınız? (Hakan Gündemir)

CEVAP: Hz. Peygamber’in, tahiyyattan sonra şu duayı okuduğu İbn Hanbel’in Müsnedi’nde vardır: “Allahumme inni es’eluke ya Allahu’s-samedullezi lem yelid ve lemy yuled ve lem yekun lehu kufuven ehad, en tağfire li zunubi bi-fadlike ve cudike ve keremike ya ekreme’l-ekremin veya erhamerrahimin.” Manası: “Ey eksiği olmayan, doğurmamış, doğurulmamış olan, dengi bulunmayan Allahım; lütfun, ikramın ve cömertliğinle günahlarımı bağışlamanı dilerim. Ey merhametlilerin merhametlisi, ey cömertlerin cömerti Allahım, duamı kabul buyur.”